ဘာေတြက ရွယ္ယာေစ်းကိုအတက္အက် ျဖစ္ေစတာလဲ‬

ရွယ္ယာေစ်း တက္တာက်တာရဲ႕ အဓိကအေၾကာင္းက ေရာင္းလိုအားနဲ႔ ဝယ္လိုအား (‪‎Supply_and_Demand) ေၾကာင့္ပါ။ ရွယ္ယာတခုကို ေရာင္းခ်င္သူက ဝယ္ခ်င္သူေတြထက္ မ်ားလာရင္ေစ်းက်မယ္ (Supply)။ ဝယ္ခ်င္သူေတြက ေရာင္းခ်င္သူေတြထက္ မ်ားလာရင္ေစ်းတက္မယ္ (Demand)။ အေျဖက ႐ိုး႐ိုးေလးေပမဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲေမးခြန္းရဲ႕ အေျဖကေတာ့ ခက္ပါတယ္။ အဲဒီေမးခြန္းက "ဒါဆိုရင္ ဘာလို႔ ဝယ္ခ်င္သူ ပိုမ်ားရတာလဲ (သို႔မဟုတ္) ဘာလို႔ ေရာင္းခ်င္သူ ပိုမ်ားေနရတာလဲ"။

ဒီေမးခြန္းရဲ႕ အေျဖမွန္ဟာ ေဒၚလာသန္းခ်ီတန္ပါလိမ့္မယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အဲဒီအေျဖကို တိတိက်က်သိသူဟာ ဘယ္အခိ်န္ရွယ္ယာေစ်းတက္မယ္၊ က်မယ္သိေနလို႔ ရွယ္ယာေတြဝယ္ေရာင္းလုပ္ၿပီး အခ်ိန္တိုအတြင္း မီလ်ံနာသူေ႒းတေယာက္ ျဖစ္သြားမွာမို႔ပါ။

အဲဒီအေျဖဟာ က်ယ္ျပန္႔လြန္းလို႔ အတိအက်မေျပာႏိုင္ေပမဲ့ ရွယ္ယာေစ်း တက္ျခင္းက်ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ေအာက္မွာေရးထားတဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းေလးေတြေတာ့ သိထားသင့္တယ္ထင္လို႔ ေရးျပလိုက္ပါတယ္။

‪‎Earnings_Reports (အရံွဳးအျမတ္စာရင္း)
စေတာ့ရွယ္ယာဥပေဒအရ ႐ွယ္ယာေရာင္းထားတဲ့ကုမၸဏီတိုင္းဟာ သူတို႔ရဲ႕ အရွဳံးအျမတ္စာရင္း အစီရင္ခံစာ (Earnings_Report)ကို သံုးလတႀကိမ္ ထုတ္ျပန္ေၾကျငာရပါတယ္။ ကုမၸဏီတခုဟာ သံုးလပတ္အစီရင္ခံစာေတြမွာ ဆက္တိုက္အရံွဳးျပေနရင္ အဲဒီကုမၸဏီရဲ႕ အေျခအေနမေကာင္းလို႔ သူ႔ရဲ႕ရွယ္ယာတန္ဖိုးက်သြားမယ္။ ဆက္တိုက္အျမတ္ျပေနတဲ့ ကုမၸဏီဟာအေျခအေနေကာင္းေနလို႔ သူ႔ရဲ႕ရွယ္ယာတန္ဖိုးတက္ပါမယ္။

‪‎The_Economy (ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရး)
ႏိုင္ငံတခုရဲ႕ စီးပြားေရးက်ဆင္းလာရင္ လူေတြက်ပ္တည္းလာတယ္။ ကုန္ပစၥည္းဝယ္ဖို႔ လူေတြလက္ထဲမွာ ပိုက္ဆံရွားလာမယ္။ ကားထုတ္တဲ့ကုမၸဏီ၊ အီလက္ထေရာနစ္ပစၥည္းထုတ္တဲ့ကုမၸဏီ၊ အလွကုန္ထုတ္တဲ့ကုမၸဏီမ်ိဳးေတြ သူတို႔ပစၥည္းကိုဝယ္မဲ့သူ ေလ်ာ့နည္းလာမယ္။ ပစၥည္းမေရာင္းရလို႔ ကုမၸဏီေတြရဲ႕ ဝင္ေငြက်လာမယ္။ အရႉံးေပၚလာမယ္။ မရွံူးေတာင္ အျမတ္နဲလာမယ္။ ဒါဆို သူတို႔ရဲ႕ ရွယ္ယာေတြ ေစ်းက်လာမယ္။ သူ႔ရဲ႕ေျပာင္းျပန္ျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရးေကာင္းေနရင္ ရွယ္ယာေစ်းေတြ တက္ပါလိမ့္မယ္။

‪‎Interest_Rates (ဘဏ္တိုးႏူန္း)
ဘဏ္ေတြဆီက ေငြေခ်းလို႔ေပးရတဲ့အတိုးႏူန္းနဲရင္ ကုမၸဏီေတြဟာ ဘဏ္ေတြကေငြမ်ားမ်ားေခ်းယူၿပီး လုပ္ငန္းထဲထဲ့ၾကမယ္။ လုပ္ငန္းေတြခ်ဲ႕လာႏိုင္မယ္။ ကုမၸဏီတိုးတက္လာရင္ လူေတြကအဲဒီကုမၸဏီရဲ႕ ရွယ္ယာေတြဝယ္ၾကလိမ့္မယ္။ ဝယ္သူမ်ားလာေတာ့ ရွယ္ယာေစ်းတက္လာမယ္။ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္တဲ့ ဘဏ္ေတြရဲ႕အတိုးႏူန္းျမင့္တက္လာရင္ ရွယ္ယာေစ်းက်ပါလိမ့္မယ္။

‪‎Energy_Prices (ေရနံေစ်းႏူန္း)
ကုန္ထုတ္လုပ္တဲ့စက္ရံုေတြဟာ ဒီဇယ္၊ ေရနံ၊ ေလာင္စာဆီေတြ ဝယ္သံုးၿပီး လည္ပတ္ရပါတယ္။ ကမာၻမွာ ေရနံေစ်းတက္လာရင္ စက္ရံုေတြဟာ ေလာင္စာဆီေတြကို ေစ်းႀကီးႀကီးေပးၿပီး ဝယ္သံုးရေတာ့မယ္။ စက္ရံုပိုင္တဲ့ကုမၸဏီေတြရဲ႕ အျမတ္ေငြက်လာမယ္။ အျမတ္နဲလာေတာ့ သူရဲ႕ရွယ္ယာေတြကို လူေတြထုတ္ေရာင္းၾကမယ္။ ရွယ္ယာတန္ဖိုးေတြ က်လာမယ္။ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္တဲ့ ကမာၻ႕ေရနံေစ်းက်ဆင္းရင္ ရွယ္ယာတန္ဖိုး တက္ပါလိမ့္မယ္။

‪‎Analyst_Ratings (စီးပြားေရးသံုးသပ္ခန္႔မွန္းခ်က္)
အလြန္ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့ စီးပြားေရး ခန္႔မွန္းပညာရွင္ေတြရွိၾကပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ စီးပြားေရးကို ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းခ်က္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ မွန္ကန္လို႔ေက်ာ္ၾကားတာပါ။ သူတို႔ရဲ႕ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းခ်က္ေတြကို စီးပြားေရးသမားေတြ၊ ရွယ္ယာဝယ္ထားသူေတြက အၿမဲတမ္းဂ႐ုတစိုက္ နားေထာင္ၾကတယ္။ ဖတ္ၾကတယ္။ အဲဒီပညာရွင္ေတြက ႏိုင္ငံရဲ႕စီးပြားေရးက်ကိန္းရွိတယ္လို႔ ေဟာလိုက္ရင္ ရွယ္ယာေစ်းေတြ ထိုးက်သြားတတ္ပါတယ္။ စီးပြားေရးေကာင္းမယ္ ေဟာလ္ိုက္ရင္ေတာ့ ရွယ္ယာေစ်းေတြ ထိုးတက္သြားတတ္ပါတယ္။

အထက္က ေရးျပခဲ့တာေတြဟာ ကုမၸဏီရဲ႕ ေငြေရးေၾကးေရး အေျခအေနေၾကာင့္၊ ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရး အေျခအေနေၾကာင့္ ရွယ္ယာေစ်းအေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ေစတာေတြပါ။

ကုမၸဏီရဲ႕ ေငြေရးေၾကးေရးနဲ႔ တိုက္႐ိုက္မပတ္သက္ေပမဲ့လဲ ရွယ္ယာေစ်းအတက္အက် ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အျခားအခ်က္ေတြလဲ အမ်ားႀကီးရွိပါေသးတယ္။ အကုန္လံုးေရးျပရင္ ဆံုးမွာမဟုတ္လို႔ တခ်ိဳ႕ကိုပဲ ေအာက္မွာ နမူနာေရးျပလိုက္ပါတယ္။

• ‪အစိုးရရဲ႕ စီးပြားေရးေပၚလစီနဲ႔ စီးပြားေရးဥပေဒေတြကို ႐ုတ္ျခင္းေျပာင္းလိုက္လို႔ ရွယ္ယာ ေစ်းတက္မယ္ (သို႔မဟုတ္) က်မယ္။
• ‪‎ကုမၸဏီတခုဟာ တင္ဒါအႀကီးႀကီး အသစ္တခုရလိုက္ရင္ ရွယ္ယာေစ်းတက္လာမယ္။
• ‪ကုမၸဏီတခုရဲ႕ ၿပိဳင္ဖက္ကုမၸဏီတခု ေဒဝါလီခံသြားရရင္ အဲဒီကုမၸဏီရဲ႕ ရွယ္ယာေစ်းတက္လာမယ္။
• ‪‎ကုမၸဏီတခု တရားစြဲခံရရင္ ရွယ္ယာေစ်းက်သြားမယ္။
• ‪‎ကုမၸဏီတခုဟာ တျခားကုမၸဏီတခုကို ဝယ္လိုက္ရင္ ရွယ္ယာေစ်းတက္လာမယ္။
• ‪‎ကုမၸဏီထိပ္ပိုင္းအႀကီးအကဲ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ရင္ အဲဒီကုမၸဏီရဲ႕ ရွယ္ယာေစ်း ေျပာင္းလဲသြားမယ္။ ဥပမာ Apple ကုမၸဏီရဲ႕ CEO ျဖစ္ခဲ့တဲ့ Steve_Jobs ဟာ ကင္ဆာျဖစ္ေနၿပီဆိုတဲ့ သတင္းထြက္လာတာနဲ႔ Apple ရဲ႕ ရွယ္ယာေစ်းေတြ ထိုးက်သြားခဲ့ပါတယ္။
• ‪‎ကုမၸဏီတခု အေျခအေနမေကာင္းေတာ့ဘူးဆိုတဲ့ အေျခအျမစ္မရွိတဲ့ ေကာလဟာလသတင္းေၾကာင့္ ရွယ္ယာေစ်းက်သြားႏိုင္ပါတယ္။
• ‪‎ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ စစ္အာဏာသိမ္းမယ္လို႔ သတင္းထြက္လာရင္ ရွယ္ယာေစ်းက်သြားလိမ့္မယ္။
• ‪‎ဘာေၾကာင့္မွန္းကိုမသိပဲ ရွယ္ယာေစ်းတက္ျခင္းက်ျခင္း။ ဥပမာ တေလာက တ႐ုပ္ျပည္မွာ ရွယ္ယာေစ်းေတြေၾကာက္ခမန္းလိလိ ထိုးက်သြားတဲ့အေၾကာင္းရင္းကို ကမာၻ့စီးပြားေရးပညာရွင္ေတြ အေျဖမရွာႏိုင္ပါဘူး။

ေနာက္ထပ္ရွယ္ယာေစ်းကို တက္ေစက်ေစႏိုင္တဲ့ အခ်က္ေတြ ေျမာက္မ်ားစြာ က်န္ရွိပါေသးတယ္။

ဒီေလာက္ေလး ဖတ္လိုက္ရင္ပဲ‪ ‎ရွယ္ယာကစားတယ္ဆိုတာ ေလာင္းကစားလုပ္သလို ကံစမ္းတာ မဟုတ္ဖူးဆိုတာ သေဘာေပါက္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ကံေကာင္းၿပီး ရွယ္ယာနဲ႔ ခ်မ္းသာသြားတဲ့ လူေတာ့ တစ္သန္းမွာ တေယာက္ေတာ့ ရွိခ်င္ရွိမွာေပါ့။

ရွယ္ယာနဲ႔ ႀကီးပြားခ်င္ရင္ စီးပြားေရးအသိပညာရွိဖို႔လိုသလို မိမိ႐ွယ္ယာဝယ္ထားတဲ့ ကုမၸဏီအေျခအေန၊ ေစ်းကြက္အေျခအေန၊ မိမိႏိုင္ငံနဲ႔ ကမာၻႀကီးရဲ႕ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးအေျခအေနေတြကို မ်က္ေျခမျပတ္ ေလ့လာေနဖို႔လိုပါတယ္။ အဲဒီလို စီးပြားေရး အေျခခံအသိေလးလဲမရွိ၊ ေစ်းကြက္ကိုလဲမေလ့လာ၊ ႏိုင္ငံ့အေရး၊ ကမာၻ႕အေရးလဲ စိတ္မဝင္စားဘဲ ေလာင္းကစားလုပ္သလိ ကံစမ္းၿပီး ရွယ္ယာကစားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ရွိထားတဲ့စည္းစိမ္ေလးျပဳတ္ရံုမက အေႂကြးပတ္လည္ ဝိုင္းသြားႏိုင္တယ္ဆိုတာ သတိျပဳမိေစခ်င္ပါတယ္။

‪‎မွတ္ခ်က္။ အခုေရးျပခဲ့တာဟာ ရွယ္ယာေစ်းတက္ေစ၊ က်ေစႏိုင္တဲ့ အေျခခံသေဘာ နဲနဲေလးပါ။ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သိခ်င္ရင္ေတာ့ အဲဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေရးထားတဲ့စာအုပ္ေတြ ဖတ္ဖို႔လိုပါတယ္။ အဂၤလိပ္လိုေရးထားတဲ့ စာအုပ္ေတြ ေထာင္ေသာင္းခ်ီရွိပါတယ္။ ျမန္မာလို ေရးထားတဲ့စာအုပ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ရွိမရွိေတာ ့မသိပါခင္ဗ်ာ။

ေရးသားသူ သိန္းေဖ(ေခတၱ-စကၤာပူ)

Facebook Page မွ ကူးယူ တင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။