စေတာ့ရွယ္ယာပိုင္ရင္ ဘာအခြင့္အေရးေတြရမွာလဲ

စေတာ့ရွယ္ယာပိုင္ဆိုင္မႈအတြက္ ဥပေဒအရ ျပ႒ာန္းထားေသာ အခြင့္အေရးမ်ား

ျမန္မာႏိုင္ငံကုမၸဏီမ်ားအက္ဥပေဒအရ အစုရွယ္ယာ ပိုင္ရွင္မ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ား

၁။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ၄င္းထည့္ဝင္သည့္ အစုရွယ္ယာအတြက္ သက္ေသခံလက္မွတ္ရပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။ ပုဒ္မ ၁၀၈၊ ၁

၂။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ၄င္းအစုဝင္ထားသည့္ ကုမၸဏီ၏ သင္းဖြဲ႕မွတ္တမ္း MoA ႏွင့္ သင္းဖြဲ႕ စည္းမ်ဥ္း AoA စာအုပ္ မိတၱဴတစ္ေစာင္ကို ေတာင္းယူခြင့္ရွိသည္။ ထိုသို႔ေတာင္းယူလ်ွင္ ကုမၸဏီ၏ သတ္မွတ္ထားသည့္ အခေၾကးေငြကို ထိုအစုရွင္ထံမွေတာင္းယူႏိုင္သည္။ စာအုပ္မိတၱဴကို ၁၄ရက္အတြင္းေပးရမည္။ ပုဒ္မ ၂၅

၃။ အစုဝင္တစ္ဦးသည္ ၄င္းအမည္ႏွင့္ အေၾကာင္း အရာမ်ားကိုကုမၸဏီတြင္ထားရွိေသာအစုရွင္မွတ္တမ္း တြင္ ထည့္သြင္းေစျခင္းအခြင့္အေရးရွိသည္။ ပုဒ္မ ၃၁

၄။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ၄င္း၏ အစုရွယ္ယာမ်ားကို လႊဲေျပာင္းခြင့္ရွိသလို ထိုသို႔လႊဲေျပာင္းျခင္းကို ဒါရုိက္တာအဖြဲ႕မွခြင့္ျပဳျပီးပါက အစုရွင္မွတ္တမ္းတြင္ မွတ္ပုံတင္ခြင့္ရွိသည္။ ပုဒ္မ ၃၄

၅။ အစုရွင္တစ္ဦးကြယ္လြန္သြားသည့္အခါ ၄င္း၏ တရားဝင္ကိုယ္စားျပဳသူျဖင့္ ၄င္းအသက္ရွင္ေန ဘိသကဲ့သို႔ အစုရွယ္ယာလႊဲေျပာင္းႏိုင္သည္။ ပုဒ္မ ၃၅

၆။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ကုမၸဏီကထားရွိေသာ အစုရွင္မွတ္တမ္းမ်ားကို ကုမၸဏီခ်မွတ္သည့္ စည္းကမ္းႏွင့္အညီရုံးခ်ိန္အတြင္း ပုဒ္မ ၃၇အရ ပိတ္ထားခ်ိန္မွအပ ၾကည့္ရႈစစ္ေဆးႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ဥပေဒႏွင့္စည္းကမ္းမ်ားက သတ္မွတ္သည့္ အခေၾကးေငြကို ေပးရမည္။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ထိုမွတ္တမ္း၏ ေကာက္ႏုတ္ခ်က္မ်ားကိုလည္း ကူးယူပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ထိုအစု မွတ္တမ္း၏ ေကာက္ႏုတ္ခ်က္မ်ားကိုလည္း ေတာင္းခံပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ ပုဒ္မ ၃၆

၇။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ၄င္း၏အေၾကာင္းအရာမ်ား ကို အစုရွင္မွတ္တမ္းတြင္လြဲမွားစြာေရးသြင္းထားပါက တရားရုံးေတာ္သို႔ျပင္ဆင္ေပးပါရန္ေလ်ွာက္ထား ႏိုင္သည္။ ပုဒ္မ ၃၈

၈။ အထူးအခြင့္အေရးခံစားခြင့္ရွိသည့္အစုရွင္တစ္ဦး သို႔မဟုတ္အစုရွင္တစ္စုသည္ ထိုထုတ္ေဝျပီး အစုရွယ္ယာ အတန္းအစား၏ ၁၀ရာခိုင္ႏႈန္းတန္ဖိုး ကို ပိုင္ဆိုင္လ်ွင္ ၄င္းတို႔ခံစားခြင့္ရွိသည့္ အခြင့္ အေရးကို ျပ႒ာန္းခ်က္ႏွင့္အညီ ထိခိုက္နစ္နာ ေစေအာင္ေျပာင္းလဲလိုက္လ်ွင္ ထိုေျပာင္းလဲခ်က္ကို ပယ္ဖ်က္ေပးရန္တရားရုံးသို႔ေလ်ွာက္ထားႏိုင္သည္။ ပုဒ္မ ၆၆ က

၉။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီတစ္ခု တည္ေထာင္ခါစတြင္ အစုဝင္ထားပါက ဥပေဒအရ Statutory အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ကို Statutory အစည္းအေဝး ( ကုမၸဏီဥပေဒအရက်င္းပသည့္ အစည္းအေဝး ) မတိုင္မီ ၂၁ရက္ၾကိဳတင္ရပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။ ပုဒ္မ ၇၇၊ ၂

၁၀။ Statutory Meeting သို႔တက္ေရာက္သည့္ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ၾကိဳတင္အသိေပးထားလ်ွင္ ျဖစ္ေစ အသိမေပးထားလ်ွင္ျဖစ္ေစ ဖြဲ႕စည္းျခင္းမွ သို႔မဟုတ္ ဥပေဒအရ အစီအရင္ခံစာမွ ေပၚထြက္ လာသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေဆြးေႏြးခြင့္ရွိေစ ရမည္။ ပုဒ္မ ၇၇၊ ၂

၁၁။ ဥပေဒအရအစီရင္ခံစာကိုမတင္သြင္းလ်ွင္ သို႔မဟုတ္ ဥပေဒအရအစည္းအေဝး မျပဳလုပ္လ်ွင္ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ဖ်က္သိမ္းရန္ အခန္း ၅တြင္ ပါရွိသည့္ နည္းလမ္းအတိုင္းရုံးေတာ္ကို ေလ်ွာက္ထားခြင့္ရွိသည္။ ပုဒ္မ ၇၇၊ ၉

၁၂။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ အစုရွင္မ်ား၏ အေထြေထြအစည္းအေဝးအားလုံးကို တက္ေရာက္ ခြင့္ရွိသည္။ ပုဒ္မ ၇၉၊ ၁

၁၃။ အထူးဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ရန္ အစည္းအေဝးမွ တစ္ပါး ကုမၸဏီ၏ အျခားအစည္းအေဝး တစ္စုံ တစ္ရာကို ၁၄ရက္ထက္မနည္း ၾကိဳတင္ႏို႔တစ္စာ အား ရယူခြင့္ရွိသည္။ ပုဒ္မ ၇၉၊ ၁က

၁၄။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ အတန္းအစားျခင္း တူသည့္ အျခားအစုရွင္မ်ားနည္းတူ ခံစားခြင့္မ်ား ရွိေစရမည္။ ပုဒ္မ ၇၉၊ ၁င

၁၅။ ေပးသြင္းျပီးအစုေငြေပါင္း၏ ၁၀ပုံ ၁ပုံ ေအာက္ မနည္းလက္ရွိျဖစ္သည့္ အစုပါဝင္သူ ႏွစ္ဦး သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ဦးထက္ပိုေသာ အစုပါဝင္သူ တို႔သည္ အထူးအစည္းအေဝးျပဳလုပ္ရန္ ေတာင္းခံခြင့္ရွိသည္။ ပုဒ္မ ၇၉၊ ၂က

၁၆။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ကုမၸဏီဆိုင္ရာ သင္းဖြဲ႕စည္းမ်ဥ္းက အျခားျပ႒ာန္းခ်က္မျပဳလုပ္သမ်ွ အျခားအစုရွင္တစ္ဦး၏ ကိုယ္စားမဲေပးခြင့္ရွိသည္။ ပုဒ္မ ၇၉၊ ၂ဆ

၁၇။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္ႏွင့္ အညီ ေခၚယူသည့္ အထူးအစည္းအေဝးတြင္ ကိုယ္တိုင္ျဖစ္ေစ ကိုယ္စားလွယ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ တက္ေရာက္သူ အစုရွင္မ်ားအနက္ ေလးပုံ သုံးပုံ ေအာက္မေလ်ာ့သူမ်ားက သေဘာတူလ်ွင္ အထူး ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို ခ်မွတ္ႏိုင္သည္။ ပုဒ္မ ၈၁၊ ၁

၁၈။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ အေထြေထြ အစည္း အေဝး ျပဳလုပျ္ပီး ခုႏွစ္ရက္ၾကာျပီးေနာက္ မည္သည့္အခါတြင္မဆို ပုဒ္မ ၈၃၊ ၄တြင္ ရည္ညႊန္းသည့္ အစည္းအေဝးမွတ္တမ္းကို ထိုက္သင့္ေသာ အခေၾကးေငြေပး၍ ေတာင္းယူႏိုင္သည္။ ပုဒ္မ ၈၃၊ ၅

၁၉။ သာမန္ထက္ထူးကဲေသာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို ရယူႏိုင္သည့္ အစုရွင္တစ္စုသည္ မည္သည့္ ဒါရုိက္တာကိုမဆို ထုတ္ပယ္ႏိုင္သည္။ ၄င္း၏ ေနရာကိုလည္း အစားထိုးေရြးခ်ယ္ခန္႔ထားႏိုင္သည္။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ကုမၸဏီတြင္ ျပဳစုထိန္းသိမ္း ထားေသာ ဒါရုိက္တာမ်ား မန္ေနးဂ်င္းေအးဂ်င့္မ်ား ၏ မွတါတမ္းမ်ားကို အခမဲ့ၾကည့္ရႈႏိုင္သည္။
ပုဒ္မ ၈၇၊ ၃

၂၀။ ကုမၸဏီက ေနာက္ထပ္ထုတ္ေဝေရာင္းခ်မည့္ အစုရွယ္ယာမ်ားကို လက္ရွိ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ အစုရွင္တစ္ဦးခ်င္းစီပိုင္ဆိုင္ေသာ အစုရွယ္ယာမ်ား အတိုင္ အခ်ိဳးက်ေရွးဦးစြာဝယ္ယူခြင့္ရွိသည္။
ပုဒ္မ ၁၀၅ ဂ

၂၁။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ မွတ္ပုံတင္အရာရွိထံ မွတ္ပုံတင္စာရင္းတင္သြင္းထားသည့္ အေပါင္မ်ား ျဖင့္ ေခ်းေငြမ်ားကို အခြင့္သင့္လ်ွင္ အခမဲ့ ၾကည့္ရႈခြင့္ရွိေစရမည္။ အေပါင္အႏွံ မွတ္ပုံတင္ စာရင္းကိုလည္း ထိုက္သင့္ေသာအခေၾကးေငြေပး၍ ၾကည့္ရႈခြင့္ရွိေစရမည္။ ပုဒ္မ ၁၂၄၊ ၁

၂၂။ စာရင္းစစ္အစီအရင္ခံစာ ဒါရုိက္တာအစီအရင္ ခံစာ ဘ႑ာေရးရွင္းတမ္းမ်ားကို အစည္းအေဝးႀကီး တြင္ အစုရွယ္ယာပါဝင္သူ မည္သူမဆို နားေထာင္ ခြင့္ရွိသည့္ အျပင္ ၾကည့္ရႈခြင့္လည္းရွိေစရမည္။ ပုဒ္မ ၁၃၁၊ ၂

၂၃။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ အျခားျပ႒ာန္းထားသည္ မွလြဲ၍ ကုမၸဏီ၏ လက္က်န္ရွင္းတမ္းႏွင့္ အရႈံး အျမတ္ရွင္းတမ္းတို႔ကို သတ္မွတ္ထားေသာ အခေၾကးေငြေပး၍ မိတၱဴမ်ားေတာင္းယူပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။ ပုဒ္မ ၁၃၅

၂၄။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ထုတ္ေပးျပီး အစုမ်ား အနက္ ၁၀ပုံ ၁ပုံေအာက္မေလ်ာ့သည့္ အစုရွယ္ယာ ပိုင္ဆိုင္ပါက မွတ္ပုံတင္ရုံးသို႔ ေလ်ာက္ထား၍ ကုမၸဏီ၏ စာရင္းမ်ားကို စစ္ေဆး ၾကည့္ရႈႏိုင္သည္။ ပုဒ္မ ၁၃၈၊ ၂

၂၅။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ႏွစ္ပတ္လည္ အစည္း အေဝးၾကီးတြင္ စာရင္းစစ္အရာရွိတစ္ဦးျဖစ္ေစ အမ်ားျဖစ္ေစ ခန္႔ထားရန္ပါဝင္ခြင့္ရွိသည္။
ပုဒ္မ ၁၄၄၊ ၃

၂၆။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ၄င္းတို႔ အတန္းအစား အခ်င္းခ်င္းျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း ျမီရွင္မ်ားျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း စာရင္းရွင္းဖ်က္သိမ္းသူျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း ရုံးေတာ္၌ျဖစ္ေစ ျပင္ပ၌ျဖစ္ေစ ညိွႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ ပုဒ္မ ၁၅၃၊ ၁

၂၇။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ အနည္းဆုံး ရွိရမည့္ အစုရွင္ဦးေရထက္ ေလ်ာ့နည္း၍လည္း ကုမၸဏီတြင္ ရပ္တည္ႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ အေလ်ာ္တာဝန္ ကန္႔သတ္ခ်က္မရွိဘဲ ျဖစ္သြားမည္။ ပုဒ္မ ၁၄၇

၂၈။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ က်န္အစုရွင္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ အနည္းပိုင္ မွ အမ်ားပိုင္သို႔ ေျပာင္းလဲႏိုင္သည္။ ပုဒ္မ ၁၆၂၊ ၆

၂၉။ ပုဒ္မ ၁၆၂၊ ၆ အရ တရားရုံးတြင္ တရားမ်ွတမႈကို ေရွးရႈ၍ ကုမၸဏီတစ္ခုကို ဖ်က္သိမ္းရန္လိုအပ္ပါက အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ကုမၸဏီအားဖ်က္သိမ္းရန္ တရားရုံးသို႔ေလ်ွာက္ထား ႏိုင္သည္။ ပုဒ္မ ၁၆၆

၃၀။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ ကုမၸဏီဖ်က္သိမ္းရန္ ေလ်ွာက္လႊာတင္သည့္ေန႔ မတိုင္မီ အနည္းဆုံး ေျခာက္လအတြင္း မိမိအမည္ႏွင့္မွတ္ပုံတင္ စာရင္းသြင္းျပီးပါက ဖ်က္သိမ္းရန္ ေလ်ွာက္လႊာမ်ား ကို တင္သြင္းႏုိင္ခြင့္ရွိသည္။ ပုဒ္မ ၁၆၆

၃၁။ အစုရွင္တစ္ဦးသည္ အျခားအစုရွင္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ၇၅ရာခိုင္ႏႈန္း သေဘာတူညီခ်က္ရသည့္ အထူးဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္၍ ကုမၸဏီတစ္ခုကို အလိုအေလ်ာက္ဖ်က္သိမ္းႏိုင္သည္။ ပုဒ္မ ၂၀၃၊ ၂

၃၂။ အစုရွင္မ်ားသည္ကုမၸဏီဖ်က္သိမ္းျခင္းႏွင့္ ဖ်က္သိမ္းျခင္းျပီးဆုံးသည့္ အခ်ိန္မ်ားတြင္ စာရင္းရွင္းလင္းေခၚယူသည့္ အစည္းအေဝးမ်ားကို တက္ေရာက္ခြင့္ရွိသည္။ ပုဒ္မ ၂၀၈ ဃ င

စေတာ့ရွယ္ယာတြင္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူလိုတိုင္းအတြက္ အေရးၾကီးသည့္ အစုရွယ္ယာပိုင္ဆိုင္မႈမွ ရရွိမည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံကုမၸဏီမ်ားအက္ ဥပေဒအရ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားမွ ေကာက္ႏုတ္ တင္ဆက္လိုက္ပါသည္။ ေနာက္အပတ္အစီအစဥ္ မ်ားတြင္လည္း စေတာ့ေစ်းကြက္ဆိုင္ရာ အသိပညာမ်ား ဗဟုသုတမ်ားကို ထပ္မံတင္ဆက္သြားပါမည္။

Law excerpt based on: U Thet Htun Oo's စေတာ့ရွယ္ယာေစ်းကြက္အခင္းအက်င္း

MIW Originals မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။