စေတာ့ရွယ္ယာကို ဘယ္အခ်ိန္ဝယ္လို႔၊ ဘယ္အခါျပန္ေရာင္းရပါ႔

စေတာ့ရွယ္ယာ စိတ္ဝင္စားသူတိုင္း ေမးေနက်ေမးခြန္းတခုပါ။ အဲဒီေမးခြန္းရဲ႕အေျဖနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္စာတမ္း အမ်ားႀကီးထြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြလိုခ်င္ေသာတိက်တဲ့အေျဖမေပးႏိုင္ၾကပါဘူး။ အဲဒီေမးခြန္းကို အနီးစပ္ဆံုးေပးႏိုင္တဲ့ အေျဖတခုကိုေတာ့ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ စိတ္ပညာကို ေလ့လာထားတဲ့ စာတမ္းတခုမွာေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒီစာတမ္းထဲမွာ Greed_Hope_Fear_Cycle ဆိုတဲ့ သီအိုရီ အယူအဆအေၾကာင္း ရွင္းလင္းေရးျပထားပါတယ္။

အဲဒီအယူအဆက လူေတြဟာ စေတာ့ရွယ္ယာဝယ္ျခင္းအပါအဝင္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ လုပ္မယ္ဆိုရင္ ဒီ Cycle (သံသရာ)နဲ႔ ၾကံဳေတြ႕ပါလိမ့္မယ္တဲ့။။ ကဲ အဲဒီ Cycle အေၾကာင္း ဥပမာေလးနဲ႔ရွင္းျပပါ့မယ္။

‪GREED (ေလာဘစိတ္)
လူတေယာက္ဟာ ရံုးမွာ သူ႔အေပါင္းအသင္းေတြနဲ႔ စကားေျပာၾကရင္း ကုမၸဏီတခုဟာ လူေတြသိတ္ႀကိဳက္မဲ့ပစၥည္း (Product)တခ ုထုတ္လုပ္ဖို႔ ျပင္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းတခု ၾကားမိလိုက္တယ္။ စိတ္ဝင္စားတာနဲ႔ အိမ္ျပန္ေရာက္ေတာ့ အင္တာနက္မွာ အဲဒီကုမၸဏီရဲ႕စေတာ့ေစ်းကို ရွာၾကည့္လိုက္တယ္။ ရွယ္ယာေစ်းဟာ ၂၀ (ရွယ္ယာတခုရဲ႕တန္ဖိုးဟာ ေဒၚလာ၂၀) ျဖစ္ေနတာေတြ႕ရတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ရံုးက ျပန္လာတိုင္း အင္တာနက္ကေန ရွယ္ယာေစ်းကို ေစာင့္ၾကည့္ျဖစ္တယ္။ တပတ္ေလာက္အၾကာမွာ ရွယ္ယာတန္ဖိုးဟာ ၂၄.၅ ျဖစ္သြားတယ္။ အဲဒီေတာ့ သူစိတ္ထဲမွာ တြက္ၾကည့္မိတယ္။ အရင္ တပတ္က ရွယ္ယာ ၁၀၀ ကို ေဒၚလာ၂၀ နဲ႔ ဝယ္ခဲ့ရင္ ေဒၚလာ၂,၀၀၀ ေပးရမယ္။ အခုရွယ္တန္ဖိုးဟာ၂၄.၅ မို႔ ေဒၚလာ၂,၄၅ဝ ျဖစ္သြားလို႔ ေဒၚလာ၄၅၀ကို တပတ္အတြင္းျမတ္ၿပီေပါ့။ ဒါဟာ လူေတြရဲ႕ေလာဘအစေပါ့။

ဆက္ေစာင့္ၾကည့္တယ္။ ရွယ္ယာေစ်းဟာ အခု ၂၃ ကိုျပန္က်သြားၿပီ။ အခု ဝယ္သင့္ၿပီလား။ ၿပီးခဲ့တဲ့ အပတ္ေစ်းက ၂၀ပဲ ရွိတာမို႔ ထပ္ေစာင့္ ၾကည့္ေနလိုက္တယ္။ ေနာက္တေန႔ ရံုးအျပန္မွာ အင္တာနက္ ၾကည့္လိုက္တယ္။ ရွယ္ယာေစ်းဟာ၂၇ အထိ တက္သြားျပန္ၿပီ။ "ဟာကြာ ငါသာ လြန္ခဲ့တဲ့၂ပတ္က ရွယ္ယာ၁၀၀ကို ေဒၚလာ၂၀နဲ႔ ဝယ္ခဲ့မိရင္ အခုတန္ဖိုးက ေဒၚလာ၂,၇၀ဝ ျဖစ္သြားလို႔ ၂ပတ္အတြင္း ေဒၚလာ၇၅ဝ ျမတ္ၿပီေပါ့လို႔ ေတြးရင္း ေနာင္တရလိုက္တယ္။ ဆက္ေစာင့္ၾကည့္ေနလိုက္တာ ရွယ္ယာေစ်းဟာ၂၈ ကေန ၂၉၊ အဲဒီကေန ၃၀ ထိတက္သြားတယ္။ ဒီအထဲက ကုမၸဏီက သူတို႔ ထုတ္မဲ့ပစၥည္းကို သတင္းစာမွာ ေၾကာ္ျငာလိုက္လို႔ ရွယ္ယာေစ်းဟာ ၃၅ ထိတက္သြားတယ္။ သူ ဆက္ျပီး မေစာင့္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ၾကာေလ ေစ်းပိုတက္မွာမို႔ သူ႔ရွယ္ယာပြဲစားကို ရွယ္ယာဝယ္မယ္လို႔ အေၾကာင္းၾကားလိုက္တယ္။ ပြဲစားဆီက နာရီဝက္ၾကာေတာ့ ဖံုးျပန္လာတယ္။ သူမွာတ ဲ့ရွယ္ယာကို ၃၈.၅နဲ႔ ဝယ္လိုက္ပါၿပီတဲ့။

‪HOPE(ေမ်ာ္လင့္ခ်က္)
သူ ရွယ္ယာကို ၃၈.၅နဲ႔ ဝယ္ၿပီးတဲ့ ေနာက္ေန႔မွာ ၃၇ ျဖစ္သြားတယ္။ ေနာက္တရက္မွာ ၃၅ အထိ က်သြားျပန္ၿပီ။ တပတ္အၾကာမွာ ၃၃ အထိ က်သြားျပန္တယ္။ သူဝယ္ထားတာက ၃၈.၅ ျဖစ္လို႔ အခုျပန္ေရာင္းရင္ (၃,၈၅၀-၃,၃၀၀=၅၅၀ ရွံဳးသြားေတာ့မယ္။ ေနာက္ေန႔ေတြမွာ ရွယ္ယာေစ်း ျပန္တက္မလားဆိုတာ ေစာင့္ေစာင့္ၾကည့္ေနရတာ အေမာ။ ဒါက ဘာကိုျပသလဲဆိုေတာ့ သူ႔ရဲ႕ေလာစိတ္ဟာ အခုေတာ့ ရွယ္ယာျပန္တက္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္စိတ္ကို ကူးေျပာင္းသြာၿပီ။

‪‎FEAR(ေၾကာက္စိတ္)
သူရင္းထားတဲ့ ၃၈.၅ ေစ်းကိုျပန္ေရာက္ႏိုး ေမ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ ေစာင့္စားရင္း လအေတာ္ၾကာသြားတယ္။ ရွယ္ယာေစ်းကလဲ ေန႔စဥ္ ၃၀နဲ႔ ၃၇ ၾကားေျပာင္းေနၿပီ။ သူဝယ္ခဲ့တဲ့ ၃၈.၅ ကိုျပန္မေရာက္လာဘူး။ တေန႔မွာ သတင္းစာမွာ သူရွယ္ယာဝယ္တဲ့ကုမၸဏီရဲ႕ပစၥည္းဟာ လူေတ ြေမ်ာ္လင့္ထားသလို မေကာင္းလို႔ ပစၥည္းေတြ သိပ္မေရာင္းရဘူးလို႔ ပါလာတယ္။ သူ ခ်က္ျခင္းအင္တာနက္မွာ ရွာၾကည့္လိုက္ေတာ့ ရွယ္ယာေစ်းဟာ ၂၁.၅ ထိ ထိုးက်သြားတာ ေတြ႕လိုက္ရတယ္။ သူရင္းထားတဲ့ေငြ တဝက္နီးပါးရံွဳးေနၿပီ။ ဆက္က်မွာ စိုးရိမ္ေနရာက ခ်က္ျခင္းပဲ သူ႔ပြဲစားဆီဖံုးဆက္ၿပီး သူ႔ရွယ္ယာေတြ အားလံုးေရာင္းပစ္ခိုင္းလိုက္တယ္။ နာရီဝက္ၾကာေတာ့ ပြဲစားက ဖံုးျပန္ဆက္တယ္။ သူ႔ရဲ႕ရွယ္ယာေတြကို၁၈.၅ေစ်း နဲ႔ ေရာင္းလိုက္ပါၿပီတဲ့။ ေစ်းဆက္က်ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ေၾကာက္စိတ္ေၾကာင့္ ေရာင္းပစ္လိုက္တာပါ။

အခုေရးျပတဲ့ အေၾကာင္းအရာေလးဟာ စိတ္ဝင္စားေအာင္ နဲနဲခ်ဲ႕ကားေရးထားတာျဖစ္ေပမဲ့ Greed_Hope_Fear_Cycle ကို လူေတြၾကံဳေတြ႕ၾကရမယ္ဆိုတာ သိေစခ်င္လို႔ပါ။ လူေတြဟာ အဲဒီလို Emotion (စိတ္ခံစားမႈ) ျဖစ္ေနရင္ မွန္ကန္တဲ့ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ခ်ႏိုင္ၾကမွာမဟုတ္ပါဘူး။

စေတာ့ရွယ္ယာေလာကရဲ႕ Warren_Buffet အပါအဝင္ ဂု႐ုဆရာႀကီးေတြေပးတဲ့အၾကံက ေအာက္က ေရးျပထားသလို ႐ိုး႐ိုးေလးပါ။

"စေတာ့ရွယ္ယာကို ဘယ္အခ်ိန္ဝယ္ရမလဲ။ လူတိုင္း ထုတ္ေရာင္းေနၾကတဲ့အခိ်န္တဲ့။ ဝယ္ထားတဲ့ စေတာ့ေတြကို ဘယ္အခိ်န္မွာ ျပန္ထုတ္ေရာင္းရမလဲ။ လူတိုင္း လိုက္ဝယ္ေနၾကတဲ့အခ်ိန္ပါ"တဲ့။ အဲဒီလို လုပ္ႏိုင္ဖို႔က ေစာေစာက ေရးျပခဲ့တဲ့ Greed_Hope_Fear_Cycle ဆိုတဲ့ စိတ္ခံစားခ်က္ ကင္းကင္းျဖစ္ေနဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။

‪မွတ္ခ်က္။ အခု တ႐ုပ္ျပည္မွာ ႐ွယ္ယာေစ်းေတြထိုးက်ေနၿပီး လူတိုင္းထုတ္ေရာင္းေနၾကလို႔ အထက္က အၾကံေပးခ်က္အရ တ႐ုပ္ေတြရဲ႕ ႐ွယ္ယာေတြသြားဝယ္ဖို႔ အေကာင္းဆံုးအခ်ိန္ပါပဲ၊ ေနာက္ေျပာတာပါ။

ေရးသားသူ သိန္းေဖ(ေခတၱ-စကၤာပူ)
Facebook Page မွ ကူးယူတင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။