စေတာ့အိပ္ခ်ိန္း Trading Concepts က႑

အနည္းငယ္ ၾကန္႔ၾကာရန္ရွိေသာ္လည္း အေႏွးႏွင့္ အျမန္ စတင္လာေတာ့မည့္ ရန္ကုန္ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္း ေပၚေပါက္လာခ်ိန္တြင္ ပါဝင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံလိုသူမ်ား စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းရွိ စေတာ့ အက်ိဳးေဆာင္ကုမၸဏီမ်ား၏ အေရာင္းအဝယ္ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားကို အထိေရာက္ဆုံး အသုံးခ်ႏိုင္ရန္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ MIW မွ စေတာ့ရွယ္ယာ ေရာင္းဝယ္မႈႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား၊ ဆက္ႏႊယ္ေသာ သေဘာတရားမ်ားႏွင့္ အသုံးအႏႈန္းမ်ားကို အမ်ားျပည္သူမ်ား၏ ဗဟုသုတ ႏွင့္ လက္ေတြ႕အသုံးခ်ႏိုင္ေရးကို ရည္စူးကာ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္း Trading Concepts က႑တြင္ မၾကာခဏ တင္ဆက္သြားပါမည္။ ဤက႑တြင္ စေတာ့ေစ်းကြက္ အတြင္း ရွယ္ယာေရာင္းဝယ္မႈႏွင့္ ပတ္သက္သမ်ွွ အသုံးအႏႈန္း၊ ေရာင္းဝယ္မႈ ေအာ္ဒါ အမ်ိဳးမ်ိဳး ႏွင့္ အသုံးျပဳပုံ အမ်ိဳးမိ်ဳး တနည္း အားျဖင့္ ဆိုေသာ္ စေတာ့ေစ်းကြက္က အထာေလးေတြကို အနည္းငယ္စီ ရွင္းလင္းစြာ ေဖာ္ျပသြားပါမည္။ ဖတ္ရႈသူ အေပါင္း စေတာ့ ေစ်းကြက္ အတြင္းရွိ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္ အခြင့္အေရးမ်ား အားလုံးကို တရင္းတႏွီး ရွိေနျပီး အျပည့္အဝ အသုံးခ်ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားတင္ျပ လိုက္ပါသည္။

Portfolio: စေတာ့ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ အစု
ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံထားသည့္ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ား ပါဝင္ေသာ အစု တစ္စုသည္ Portfolio ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ဥပမာ မိမိက ေျမကြက္ ၂ကြက္ႏွင့္ လုပ္ငန္း ၁ခုတြင္ စုစုေပါင္း သိန္း ၁၀၀၀ ခန္႔ ရင္းႏွီးထားသည္ ဆိုပါစို႔။ ထိုရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈအစုသည္ Portfolio ပင္ျဖစ္သည္။ အလားတူ မိမိ၏ Portfolio တန္ဖိုးသည္ သိန္း ၁၀၀၀ ပင္ျဖစ္သည္။ ဒီ Portfolio ဆိုသည့္ စကားသည္ စေတာ့ေစ်းကြက္ တြင္ စေတာ့ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ အစုဟု ထို႔ေၾကာင့္ အဓိပၸာယ္ေရာက္ပါသည္။ မိမိမွ ကုမၸဏီ A ရွယ္ယာ ၂၀ခုႏွင့္ ကုမၸဏီ B ရွယ္ယာ ၁၀ခု ပိုင္လ်ွင္ ၄င္း စေတာ့ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ အစုသည္ မိမိ၏ Portfolio ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းတြင္ ရွယ္ယာတို႔၏ ေစ်းႏႈန္းမ်ား အျမဲေျပာင္းလဲ ေနေလရာ Portfolio တန္ဖိုးသည္လည္း ေန႔စဥ္ေျပာင္းလဲေနႏိုင္သည္။

Longing: ရွယ္ယာမ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ရန္ ဝယ္ယူျခင္း
စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ရန္ အတြက္ မိမိပိုင္ေငြျဖင့္ ျဖစ္ေစ ေငြေခ်းငွား၍ ျဖစ္ေစ ဝယ္ယူျခင္းကို Longing ဟု ေခၚသည္။ Longing လုပ္လိုက္၍ မိမိ၏ Portfolio တြင္ စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားကို မိမိက ပိုင္ဆိုင္သြားသည္။ ဒီလို ရွယ္ယာမ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ထားသည့္ အေနအထားကို Long Position ဟုလည္း ေခၚသည္။ စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားကို ဝယ္ယူရ၍ Long Position သည္ ၄င္းစေတာ့ရွယ္ယာမ်ား ေစ်းတက္မွ အျမတ္အစြန္းရပါမည္။

Shorting: မိမိ မပိုင္သည့္ ရွယ္ယာမ်ားကို ေခ်းငွား၍ ေရာင္းထုတ္ျခင္း
ဖြံျဖိဳးျပီးေသာ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းတိုင္းတြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားသည္ အျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူ သို႔မဟုတ္ Broker ကုမၸဏီထံမွ ၄င္းတို႔ပိုင္သည့္ စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားကို စေပၚေငြအခ်ိဳ႕ေပးကာ ေခ်းငွားႏိုင္သည္။ ထို႔ေနာက္ ေစ်းကြက္တြင္ ေခ်းယူလာသည့္ ရွယ္ယာမ်ားကို ေရာင္းထုတ္ထားႏိုင္သည္။ ထိုသုိ႔ျပဳလုပ္သည္ကို Shorting ဟုေခၚသည္။ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူက Shorting လုပ္ျခင္းမွာ ၄င္းေရာင္းထုတ္လိုက္သည့္ စေတာ့မ်ားသည္ အနာဂတ္တြင္ ေစ်းက်သြားမည္ ဟု ေမ်ွာ္လင့္၍ ျဖစ္သည္။ ထိုေမ်ွာ္လင့္ခ်က္ အတိုင္း ေစ်းက်သြားပါက ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူသည္ ေရာင္းထုတ္ထားသည့္ ရွယ္ယာမ်ားကို က်ေစ်းျဖင့္ ျပန္လည္ဝယ္ယူျပီး ပိုင္ဆိုင္သူကို ျပန္အပ္ႏွံမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔သို႔ အတက္ေစ်းႏွင့္ ေရာင္းထုတ္ခဲ့ျပီး ေအာက္ေစ်းႏွင့္ ျပန္လည္ ဝယ္ယူႏိုင္ခဲ့ သျဖင့္ Shorting လုပ္ခဲ့သူသည္ အျမတ္အစြန္း ရရွိခဲ့ျပီ ျဖစ္သည္။ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူ တစ္ဦးက စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားကို ေခ်းယူ၍ ေရာင္းထုတ္ထားသည့္ အေနအထားကို Short Position ဟု ေခၚသည္။ Short Position သည္ ေရာင္းထုတ္ထားသည့္ စေတာ့မ်ား ေစ်းက်မွ အျမတ္ရမည္ ျဖစ္ျပီး ေစ်းတက္သြားလ်ွင္ အရႈံးျပပါမည္။ ဒီေနရာတြင္ Shorting ကို နားလည္ရန္ သတိျပဳေစလိုသည္မွာ Shorting သည္ ပိုက္ဆံေခ်းျခင္းမဟုတ္ပဲ ရွယ္ယာမ်ားကို ေခ်းျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ရွယ္ယာမ်ားကို အခ်ိန္ကာလ တစ္ခု အၾကာတြင္ ပိုင္ဆုိင္သူထံ ေခ်းယူသူမွ အတိုးေငြႏွင့္အတူ ျပန္အပ္ႏွံလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ရွယ္ယာေခ်း၍ ရွယ္ယာျပန္ဆပ္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

Market Order: ေပါက္ေစ်းျဖင့္ ေရာင္းဝယ္ရန္ အမိန္႔ေအာ္ဒါ
စေတာ့ရွယ္ယာ အသစ္မ်ားကို ဝယ္ယူရန္ ျဖစ္ေစ သို႔မဟုတ္ မိမိ၏ Portfolio အတြင္းမွ ရွယ္ယာမ်ားကို ထုတ္ေရာင္းရန္ ျဖစ္ေစ စေတာ့ အက်ိဳးေဆာင္ကို မိမိေရာင္းဝယ္လိုသည့္ ေစ်းႏႈန္းကို အတိအက် မသတ္မွတ္ပဲ ေစ်းကြက္ အတြင္းတြင္ ျဖစ္ႏိုင္ေသာ ေပါက္ေစ်းျဖင့္ ေရာင္းဝယ္ရန္ ေစလိုက္သည့္ အမိန္႔ေအာ္ဒါကို Market Order ဟုေခၚသည္။ ဥပမာ စေတာ့ရွယ္ယာ အစု ၃၀ ကို Market Order ျဖင့္ ဝယ္ရန္ ေအာ္ဒါေပးလိုက္ျခင္းသည္ မိမိ၏ စေတာ့ အက်ိဳးေဆာင္ကို ေစ်းကြက္တြင္ ျဖစ္ႏိုင္ေသာ အေကာင္းဆုံး ေစ်းတစ္ခုခု ျဖင့္ ဝယ္ရန္ မွာလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ Market Order ကို ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ မိမိ၏ အက်ိဳးေဆာင္သည္ တစ္ခါတစ္ရံ အေရာင္းအဝယ္ အျဖစ္မ်ားေသာ ေစ်းထက္ ပိုေပး၍ ဝယ္မိသည္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ထို႔အျပင္ စေတာ့မ်ား ေရာင္းဝယ္ရန္ မရွိလွ်င္ Marekt Order ကို မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပဲ တန္႔ေနႏိုင္သည္။

Limit Order: ေစ်းႏႈန္း ကန္႔သတ္ခ်က္တစ္ခုျဖင့္ ေရာင္းဝယ္ရန္ ေအာ္ဒါ
စေတာ့ေရာင္းဝယ္ရာတြင္ ေစ်းႏႈန္းကန္႔သတ္ခ်က္ ႏႈန္းတစ္ႏႈန္း စိတ္ႀကိဳက္သတ္မွတ္၍ ေရာင္းဝယ္႐န္ မွာၾကားေသာ ေအာ္ဒါျဖစ္သည္။ ဥပမာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူသည္ အက်ိဳးေဆာင္ Broker အား စေတာ့ ၃၀ စုကို တစ္စု က်ပ္ ၃၀၀၀ ျဖင့္ ဝယ္ရန္ Limit Order ေပးလိုက္ျခင္းသည္ Broker အား စေတာ့မ်ားကို တစ္စု က်ပ္ ၃၀၀၀ ထက္ ပိုမေပးပဲ ဝယ္ယူခိုင္း လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ အလားတူ Broker အား စေတာ့မ်ားကို တစ္စု က်ပ္ ၁၀၀၀ ျဖင့္ ေရာင္းရန္ Limit Order ေပးလိုက္ျခင္းသည္ Broker ထံ စေတာ့မ်ားကို တစ္စု က်ပ္ ၁၀၀၀ ေအာက္ မေလ်ာ့ပဲ ထို႔အထက္ ေစ်းျဖင့္ ေရာင္းခ် ခိုင္းလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ Limit Order သည္ စေတာ့မ်ား ေရာင္းဝယ္ရန္ ေစ်းကြက္တြင္ ပၥစည္းမရွိ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း သတ္မွတ္ထားသည့္ ေစ်းႏႈန္းအတိုင္း ေရာင္းဝယ္မည့္သူ မရွိ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း တန္႔ေနႏိုင္သည္။

Stop Order: ေစ်းကြက္ရွိ ေပါက္ေစ်းႏႈန္းထား တစ္ခုေရာက္လ်ွင္စ၍ ေရာင္းရန္ဝယ္ရန္ ေအာ္ဒါ
စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းတြင္ ေစ်းကြက္ အတြင္း ရွယ္ယာေစ်းႏႈန္းမ်ားကို အေရာင္းအဝယ္ ျဖစ္သည့္အခါတိုင္း ထုတ္ျပန္လ်က္ရွိရာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူသည္ မိမိ၏ စေတာ့မ်ားကို ႏႈန္းထား တစ္ခု အေရာက္တြင္ ေရာင္းထုတ္ရန္ သို႔မဟုတ္ ဝယ္ယူရန္ Stop Order ျဖင့္ မွာထားႏိုင္သည္။ ဥပမာ စေတာ့ ၃၀ စုကို တစ္စု က်ပ္ ၃၀၀၀ ျဖင့္ ေရာင္းရန္ Stop Order ျဖင့္ Broker အား မွာထားျခင္းသည္ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းရွိ ၄င္း စေတာ့၏ ေစ်းႏႈန္း က်ပ္ ၃၀၀၀ ျဖစ္လာေသာ အခါ စေတာ့မ်ားကို စတင္ ေရာင္းခ်ရန္ အမိန္႔ေပးထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ စေတာ့ ၃၀ စုကို က်ပ္ ၁၀၀၀ ျဖင့္ ဝယ္ရန္ Stop Order ေပးထားျခင္းသည္ ၄င္း စေတာ့၏ ေစ်းႏႈန္း က်ပ္ ၁၀၀၀ ျဖစ္လာေသာအခါ Broker အား စတင္၍ အစု ၃၀ ဝယ္ယူရန္ မွာထားျခင္း ျဖစ္သည္။ Stop Order လုပ္ရာတြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူသည္ စေတာ့မ်ားကို ေရာင္းဝယ္ရန္ Stop Order ရွိေစ်းျဖင့္ အတိအက် အေရာင္းအဝယ္ျဖစ္ရန္ မေသခ်ာေပ။ Broker သည္ ထိုသတ္မွတ္ထားေသာ ေစ်းႏႈန္း ေရာက္ရွိခ်ိန္တြင္ စေတာ့မ်ားကို စတင္ေရာင္းခ်ျခင္း ဝယ္ယူျခင္း ျပဳလုပ္သြားမည္ ျဖစ္သည္။

Good Till Canceled Order: မပယ္ဖ်က္ခိုင္းသေရြ႕ ဆက္လက္ အက်ံဳးဝင္မည့္ ေအာ္ဒါ
ဥပမာအားျဖင့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူ တစ္ဦးက စေတာ့ ၃၀ စုကို Market Order ျဖင့္ ၄င္း၏ Broker အား ဝယ္ရန္ မွားၾကားျပီးေနာက္ ထိုေအာ္ဒါမွာ Good Till Canceled သို႔မဟုတ္ GTC Order ျဖစ္ေၾကာင္း ထပ္မံ ေျပာၾကားလိုက္ျခင္းသည္ ထိုေအာ္ဒါကို ရင္းႏွီးျမွွဳပ္ႏွံသူမွ ပယ္ဖ်က္ရန္ ထပ္္မံ အေၾကာင္း မၾကားမခ်င္း ေဆာင္ရြက္ရမည္ဟု ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။

Immediate or Cancel Order (IOC): အခုခ်က္ခ်င္း ေရာင္းဝယ္မႈ ျပဳရန္ အမိန္႔ေပးျပီး အေရာင္းအဝယ္ မျဖစ္လွ်င္ ခ်က္ခ်င္း ပယ္ဖ်က္ရန္ ေအာ္ဒါ
ဥပမာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူ တစ္ဦးက ၄င္း၏ ရွယ္ယာ ၃၀ စုကို တစ္စု က်ပ္ ၃၀၀၀ ျဖင့္ ေရာင္းရန္ IOC Order ျဖင့္ ၄င္း Broker ကို မွာၾကားထားရာ Broker သည္ စေတာ့မ်ားကို ထိုေစ်းျဖင့္ ေရာင္းထုတ္ၾကည့္မည္ ျဖစ္ျပီး ေရာင္းမထြက္ပါက ထိုေအာ္ဒါကို ဆက္လက္ မေဆာင္ရြက္ေတာ့ပဲ ပယ္ဖ်က္လိုက္မည္ ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ ရွယ္ယာ ၃၀ စု အနက္ အစု ၂၀ ကို က်ပ္ ၃၀၀၀ ျဖင့္ ေရာင္းခ်ႏိုင္ပါက ေရာင္းခ်ႏိုင္သည့္ အေရအတြက္ကိုသာ ေရာင္းထုတ္ျပီး က်န္ ရွယ္ယာမ်ား အတြက္ ေအာ္ဒါကို ဖ်က္သိမ္းသြားမည္ ျဖစ္သည္။ ေအာ္ဒါတြင္ ပါသမ်ွ ရွယ္ယာမ်ား အားလုံး အေရာင္းအဝယ္ ျဖစ္လ်ွင္ျဖစ္ မျဖစ္လ်ွင္ ပယ္ဖ်က္ရမည့္ ေအာ္ဒါကိုမူ Fill or Kill Order ဟု ေခၚသည္။

Day Order၊ Good till Date Order ႏွင့္ Specified Length Order မ်ား
Day Order ဆိုသည္မွာ အမိန္႔ေပးထားသည့္ ေအာ္ဒါတစ္ခုသည္ ေန႔စဥ္ အိပ္ခ်ိန္း၌ အေရာင္းအဝယ္ ျပဳသည့္ အခ်ိန္အတြင္းသာ အက်ံဳးဝင္မည္ ျဖစ္ျပီး အိပ္ခ်ိန္း ပိတ္သြားခ်ိန္တြင္ ေဆာင္ရြက္မႈ ပယ္ဖ်က္သြားမည့္ ေအာ္ဒါျဖစ္သည္။

Good till Date Order သည္ သတ္မွတ္ထားသည့္ ေန႔ရက္ မတိုင္မခ်င္း အက်ံဳးဝင္ေနမည့္ ေအာ္ဒါ ျဖစ္သည္။ Specified Length Order သည္ မိမိ စိတ္ႀကိဳက္ သတ္မွတ္ထားေသာ အခ်ိန္ကာလ အတြင္း အက်ံဳးဝင္ေနမည့္ ေအာ္ဒါျဖစ္သည္။ အခ်ိန္ကာလႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ကာ ကန္႔သတ္ထားေသာ ေအာ္ဒါမ်ား အားလုံးကို Duration Order ဟု သတ္မွတ္ႏိုင္ပါသည္။

စေတာ့ေစ်းကြက္ အတြင္းရွိ ေရာင္းဝယ္မႈ သေဘာတရားမ်ားကို အနည္းငယ္စီ တင္ဆက္ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ စေတာ့ရွယ္ယာမ်ား ေရာင္းဝယ္မႈကို အထူးသျဖင့္ အေျချပဳ၍ ရွင္းလင္းထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ႏိုင္ငံျခားေငြ လဲလွယ္ ေရာင္းဝယ္ေရး ေစ်းကြက္ Forex Market၊ ကုန္စည္ေစ်းကြက္ Commodities Market ႏွင့္ ႀကိဳေရာင္းႀကိဳဝယ္ စာခ်ဳပ္ ေစ်းကြက္ Futures Market အတြင္းရွိ ေရာင္းဝယ္မႈ သေဘာတရားမ်ားသည္ ယခု တင္ဆက္ခဲ့သည္မ်ားႏွင့္ သေဘာတရားအရ မ်ားေသာအားျဖင့္ တူညီေသာ္လည္း အေခၚအေဝၚ၊ နည္္းစနစ္ႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ပုံခ်င္း အနည္းႏွင့္ အမ်ား ကြဲလြဲေနႏိုင္ပါသည္။

MIW Originals: Stock Trading Concepts မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။