ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းႏႇင့္ ရင္းႏီႇးျမႇဳပ္ႏႇံမႈအေရြ႕

လာမည့္လအနည္းငယ္အတြင္း စတင္အသက္၀င္လာမည့္ ‪‎ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း (YSX) သည္ ျမန္မာျပည္၏ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေလာကကို မည္မွ်အထိ ဂယက္႐ိုက္ခတ္မည္နည္း။

အိမ္ၿခံေျမႏႇင့္ကားအက်
သင့္အေနျဖင့္ လြန္ခဲ့ေသာႏႇစ္၀က္ခန့္အလြန္ကာလ မ်ားက ျမန္မာျပည္အတြင္းက ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈအေၾကာင္း ေမးလ်င္ အိမ္ၿခံေျမေစ်းကြက္အေၾကာင္းကိုသာ ပထမဆံုးၾကားရလိမ့္မည္။ ဘယ္ေနရာက ဘယ္ၿခံ၀င္း၊ ဘယ္တိုက္ခန္းက ေစ်းဘယ္ေလာက္ တက္သြားၿပီ၊ ဘယ္ၿမိဳ႕နယ္က အိမ္ၿခံေျမ အေရာင္းသြက္ေနၿပီ၊ ဘယ္ အိမ္ၿခံေျမ ေရာင္း၀ယ္သူကေတာ့ ဘယ္ေလာက္ေထာသြားၿပီ စသည့္သတင္းစကားကလည္း သင့္အတြက္ နားလ်ံမတတ္ ျဖစ္ခဲ့ေပလိမ့္မည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ သံုးေလးႏႇစ္အတြင္း ေျပာင္းလဲလာသည့္ အိမ္ျခံေျမေစ်းကြက္‬၏ အေျခေနကို ေျပာရလ်င္ အံ့ၾသစရာျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးကိုၾကည့္လ်င္ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ(Developing) အဆင့္။ အိမ္ၿခံေျမေစ်းက ကမၻာႏႇင့္ ရင္ေပါင္တန္းေနသည္။ စီးပြားေရးၿမိဳ႕ ေတာ္ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္က ကုမၸဏီ ႐ံုးခန္းအေဆာက္အအံု၏ အခန္းငႇားခက ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕က အခန္းငႇားခမ်ားထက္ ျမင့္ေနသည္။ မၾကာခဏ ထုတ္ျပန္သည့္ ကမၻာ့အဖြဲ႕အစည္းအခ်ဳိ႕၏ စစ္တမ္းမ်ားတြင္ ျမန္မာျပည္တြင္း စီးပြားေရးလုပ္ရာတြင္ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေနသည့္ အခ်က္မ်ားတြင္ အိမ္ၿခံေျမေစ်းႏႈန္းႀကီးျမင့္မႈက ထိပ္ဆံုးက ပါ၀င္ေနခဲ့သည္။ အဆမတန္ ထိုးတက္ခဲ့ေသာ ေစ်းႏႈန္းမ်ားေၾကာင့္ မၾကာခင္ကာလအတြင္း အိမ္ၿခံေျမပူေဖာင္း ေပါက္လာမည္ေလာ ဟူေသာ ေမးခြန္းမ်ားကိုလည္း မီဒီယာစာမ်က္ႏႇာထက္ မၾကာခဏဆိုသလို ေတြ႕လာရသည္။
ယခုထိေတာ့ ဘာပူေဖာင္းမႇ ေပါက္သံမၾကားရေသး။ သို႔ေသာ္ ပူေဖာင္းေလေလ်ာ့လာသည္ဟုပဲ ေျပာရမည္လားမသိ။ အိမ္ၿခံေျမေစ်းကြက္က ၂၀၁၄ ခုႏႇစ္ကုန္ပိုင္းေလာက္မႇ စတင္ကာ တျဖည္းျဖည္း ေအးလာခဲ့သည္။

''လက္ရႇိ အေရာင္းအ၀ယ္ျဖစ္ေနတဲ့ တိုက္ခန္းေတြကေတာ့ ေခၚေစ်းထက္ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ေလ်ာ့ေရာင္းေနတာ ေတြ႕ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ တန္ဖိုးႀကီး အေဆာက္အအံုေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ေတာ့ ၂၀၁၅ ခုႏႇစ္ေရြးေကာက္ပြဲကို ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတဲ့သေဘာ ရႇိတယ္။ အေရာင္းအ၀ယ္ မျဖစ္ဘူး'' ဟု ယူနတီအိမ္ၿခံေျမ အက်ဳိးေဆာင္လုပ္ငန္းမႇ ဦးေဇာ္ေဇာ္ကေျပာသည္။

ေစ်းကြက္ေအးလာသည့္ အေၾကာင္းအရင္းကိုေတာ့ ၂၀၁၅ ခုႏႇစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေစာင့္ၾကည့္ေနေသာေၾကာင့္၊ အိမ္ၿခံ ေျမေစ်းကြက္သို႔ တရားမ၀င္ေငြေၾကးမ်ား အဓိကစီးဆင္းခဲ့ရာမႇ ယခုအခါ ယင္းေငြေၾကးခ၀ါခ်မႈကို အစိုးရက တိုက္ဖ်က္ေနေသာေၾကာင့္ စသည္ျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ေ၀ဖန္ၾကသည္။ ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ခုႏႇစ္သည္ အိမ္ၿခံေျမေစ်း အျမင့္ဆံုးေရာက္ရႇိခဲ့သည့္ကာလျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၄ ခုႏႇစ္၊ စက္တင္ဘာေနာက္ပိုင္းမႇ စတင္ကာအေရာင္းအ၀ယ္ သိသိသာသာ က်ဆင္းလာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

အိမ္ၿခံေျမေစ်းကြက္ထက္ ေစာစီးစြာ ေနာက္ျပန္ဆုတ္ခဲ့သည္က ေမာ္ေတာ္ကားေစ်းကြက္‬ ျဖစ္သည္။ အစိုးရသစ္ တက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း ကားတင္သြင္းခြင့္ကို ေျဖေလ်ာ့ေပးမႈေၾကာင့္ ကား၀ယ္လိုအား ထိုးတက္ခဲ့သလို ကားပြဲစားႏႇင့္ ကား၀ယ္ေရာင္းတို႔ ပြေပါက္တိုးခဲ့ၾကသည္။ တိုးပြားလာေသာ ကားအစီးေရေၾကာင့္ ၿပီးခဲ့သည့္ ႏႇစ္ႏႇစ္ေလာက္မႇစ၍ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သည္ ယာဥ္လမ္းေၾကာ အလြန္အမင္းပိတ္ဆို႔ေသာ ၿမိဳ႕အျဖစ္သို႔ ေရာက္ရႇိခဲ့သည္။ ယခုဆို Ford၊ Marcede၊ Chevrolet၊ KIA အစရႇိသည့္ ကမၻာေက်ာ္ အမႇတ္တံဆိပ္ကားမ်ားကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အႏႇံ႔ရႇိေနေသာ ကားအေရာင္းျပခန္းတြင္ အခန္႔သား ေတြ႕ျမင္ႏိုင္သည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ ယာဥ္ေၾကာပိတ္ဆို႔မႈကိုသာ ေျဖရႇင္းမရေသးေသာ္လည္း ကားအေရာင္းအ၀ယ္ကေတာ့ ယခင္ကလို လႈပ္လႈပ္ခတ္ခတ္ မဟုတ္ေတာ့။ တည္ၿငိမ္လာသည္။ ''ျမန္မာျပည္က ကားငတ္ေနတာလည္း ၾကာၿပီဆိုေတာ့ စၿပီးေပၚလာတဲ့အခ်ိန္္မႇာ လူေတြကလည္း အရင္တုန္းကနဲ႔စာရင္ ဆယ္ဆ၊ အဆ ၂၀ ေလာက္ သက္သာသြားၿပီဆိုေတာ့ ကား၀ယ္တယ္။ ယခုအခ်ိန္ သံုးႏႇစ္ေက်ာ္တည္ၿငိမ္စ ျပဳလာၿပီ'' ဟု Famar Auto Showroom ၏ CEO ေဒါက္တာစိုးထြန္းက ေျပာသည္။ ယင္းအေျခအေနေၾကာင့္ပင္ ကားေစ်းကြက္၌ ေပၚပင္ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူတို႔ မရႇိေတာ့ဘဲ ေရရႇည္ရင္ႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမည့္သူမ်ားသာ က်န္ရစ္ေတာ့သည္ဟုလည္း ၄င္းကဆိုပါသည္။

ေဒၚလာႏႇင့္ေရႊခုန္တက္
''သူတို႔က ေမာ္ေတာ္ကားေစ်းကြက္ေကာင္းတယ္ဆို အဲဒီ ေရာက္သြားတာ။ ေမာ္ေတာ္ကားေစ်းကြက္ ပ်က္သြားတယ္ဆိုရင္ အိမ္ၿခံေျမေစ်းကြက္လႇည့္တာ''။ ေငြေၾကးဆိုင္ရာကြၽမ္းက်င္သူ ဘဏ္အရာရႇိႀကီးတစ္ဦး၏ မႇတ္ခ်က္ျဖစ္သည္။ သူ၏မႇတ္ခ်က္ကို ကိုးကားေျပာရလ်င္ ''ေမာ္ေတာ္ကားေစ်းကြက္၊ အိမ္ၿခံေျမေစ်းကြက္ပ်က္လို႔ ေဒၚလာေစ်းကြက္၊ ေရႊေစ်းကြက္ ေရာက္လာတာဟုပင္ ဆုိရမလုိ ျဖစ္ေနသည္။ ေမာ္ေတာ္ကားႏႇင့္ အိမ္ၿခံေျမေစ်းကြက္ က်ဆင္းခ်ိန္တြင္ ေဒၚလာေစ်းကြက္ႏႇင့္ ေရႊေစ်းကြက္က ေၾကာက္ခမန္းလိလိ လႈပ္ရႇားေနသည္။ ဇြန္လ ၁၀ ရက္တြင္ အစိုးရသစ္လက္ထက္ စံခ်ိန္တင္သည့္အေနျဖင့္ အေမရိကန္ေဒၚလာတစ္ေဒၚလာ ျမန္မာက်ပ္ေငြ ၁,၂၃၀ အထိ ေပါက္ခဲ့သည္။ ၂၀၁၂ ခုႏႇစ္တုန္းက တစ္ေဒၚလာ ရႇစ္ရာေက်ာ္ေက်ာ္မႇ ၂၀၁၄ ခုႏႇစ္ကုန္တြင္ ၁,၀၄၀ ေလာက္ေပါက္ခဲ့ၿပီး ယခုႏႇစ္ ငါးလေက်ာ္အတြင္း စံခ်ိန္တင္ ျမင့္တက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ‪‎ေဒၚလာေစ်း‬တက္ရသည့္ အေၾကာင္းအရင္းမႇာ အေမရိကန္ စီးပြားေရးတိုးတက္လို႔ဟူေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္အျပင္ ျမန္မာ့ကုန္သြယ္မႈတြင္ လိုေငြျပေနမႈ စေသာအခ်က္မ်ားေၾကာင့္ဟုလည္း ေ၀ဖန္ၾကသည္။

ေဒၚလာေစ်းျမင့္တက္မႈႏႇင့္ ေစ်းကြက္သည္လည္း ေနာက္က လိုက္တတ္လာသည္။ အေခါက္ေရႊ တစ္က်ပ္သား၏ တန္ဖိုးမႇာ ေမလကုန္ပိုင္းက ၇၂၀,၀၀၀ က်ပ္သာရႇိခဲ့ၿပီး ဇြန္လ ၉ ရက္တြင္ ၇၅၀,၀၀၀ ေက်ာ္ထိ တက္ခဲ့သည္။ ''ႏိုင္ငံတကာေစ်းကြက္မႇာဆိုရင္ ေဒၚလာေစ်းတက္ရင္ ေရႊေစ်း လိုက္တက္ေလ့မရႇိဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမႇာက်ေတာ့ ေငြေၾကးေဖာင္းပြတဲ့အတြက္ ေဒၚလာေစ်းနဲ႔အတူ ေရႊေစ်း‬ လိုက္တက္ေနတာ။ ေရႊေစ်းကိုေတာ့ ေစ်းကြက္တြက္မႇာရႇိတဲ့ ၀ယ္လိုအား၊ ေရာင္းလိုအား၊ ႏိုင္ငံတကာေရႊေစ်းနဲ႔ ေငြလဲေစ်း စတာေတြအေပၚမႇာ မူတည္ၿပီး ေစ်းဖြင့္တာပါ'' ဟု ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး ေရႊလုပ္ငန္းရႇင္မ်ားအသင္း ဥကၠ႒ဦးမ်ဳိးျမင့္က ေျပာသည္။ ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔၏ အစဥ္အလာ ယဥ္ေက်းမႈႀကီးတစ္ခုက လက္ထဲပိုက္ဆံရႇိလ်င္ ေရႊ၀ယ္ထားေလ့ ရႇိၾကသည္။

ေစ်းကြက္သစ္
ျမန္မာျပည္က ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူတို႔အဖို႔ ေနာက္ထပ္ ေစ်းကြက္သစ္တစ္ခုက ယခုႏႇစ္ကုန္ပိုင္းတြင္ အေကာင္အထည္ ေပၚလာမည္႔ စေတာ့ရႇယ္ယာေစ်းကြက္‬ ျဖစ္သည္။ ေမလကုန္ပိုင္းက ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ သတင္းစာရႇင္းလင္းပြဲတြင္ ဒုတိယ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္သိမ္းက ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း ထူေထာင္ေရးစီမံကိန္းမႇာ ၇၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ၿပီးစီးေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္းႏႇင့္ အိတ္ခ်ိန္းေနရာအတြက္ ျပင္ဆင္ေနမႈက ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ၿပီးစီးေနၿပီး ဇူလိုင္လေလာက္တြင္ အားလံုးေလာက္နီးနီး ၿပီးစီးသြားမည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

သူတို႔က ယခင္က YSX ကို ႀကိဳတင္ေၾကညာထားသည့္ ေအာက္တိုဘာအမီ စတင္ႏိုင္ဖို႔ စိုင္းျပင္းေနခဲ့ၾကေသာ္လည္း မၾကာေသးခင္က သတင္းေတြအရေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္မွသာ စတင္ႏုိင္လိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။ ယခု ေဆာင္းပါးေရးေနခ်ိန္အထိေတာ့ စေတာ့ေစ်းကြက္တြင္ Main Player အျဖစ္ ပါ၀င္ရမည့္ Listed Company ဘယ္ႏႇစ္ခုႏႇင့္ စတင္မလဲဆိုသည္ကိုပင္ အတိအက် မေျပာႏိုင္ေသးေပ။ သတင္းစာရႇင္းလင္းပြဲတြင္ ဒု၀န္ႀကီးက ''ရႇယ္ယာထုတ္ေရာင္းတဲ့ ကုမၸဏီဘယ္ႏႇစ္ခုရႇိမလဲဆိုတဲ့ အေပၚလည္းမူတည္တယ္။ ဒါကလည္း ေျပာလို႔ မရေသးဘူးေပါ့။ Listed ကလည္း အေျခအေနေပၚ မူတည္ပါတယ္'' ဟုေျပာသည္။

အေစာပိုင္းက ထင္ရႇားသည့္ သူေဌးႀကီးဦးေတဇပိုင္ဆိုင္သည့္ အာရႇစိမ္းလန္းဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္ (‪AGD‬) ႏႇင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆန္စပါးအသင္းခ်ဳပ္ (‪MRF‬) က လြန္ခဲ့သည့္သံုးႏႇစ္ေလာက္က တည္ေထာင္ထားသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး အမ်ားပိုင္ေကာ္ပိုေရးရႇင္း (‪MAPCO‬) တို႔ ႏႇစ္ခုသာ နာမည္ထြက္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ FMI Group အမည္ပါ ပါ၀င္လာခဲ့သည္။ ‪FMI‬ Group သည္ အိမ္ရာေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းကို အဓိကလုပ္ကိုင္ေနၿပီး ယခင္ကတည္းက စင္ကာပူစေတာ့အိတ္ခ်ိန္းတြင္ Listing လုပ္ထားသည့္ ကုမၸဏီျဖစ္သည္။ ျမန္မာျပည္တြင္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ ႏႇစ္ရာခန္႔ရႇိသည္ ဆိုေသာ္လည္း အမ်ားစုက ရႇယ္ယာထည့္၀င္သူ ေလးငါးဦးျဖင့္ လည္ပတ္ေနေသာ အမည္ခံ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီမ်ားသာ ျဖစ္သည္။

၂၀၁၅ အလြန္ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈအေရြ႕
စီးပြားေရးတံခါး စတင္ဖြင့္လႇစ္ခ်ိန္တြင္ စေတာ့ေစ်းကြက္ တစ္ခုကို ဒေရာေသာပါး အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းကို ျပစ္တင္ ေ၀ဖန္သူမ်ားရႇိသလို အေကာင္းျမင္သူမ်ားလည္း ရႇိသည္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနအေနျဖင့္ တကယ့္အေျခအေနမႇန္ကို ထည့္မတြက္ဘဲ ျဖစ္ခ်င္ေသာတစ္ခုျဖင့္သာ လုပ္ေနေၾကာင္း ျပစ္ျပစ္ႏႇစ္ႏႇစ္ေ၀ဖန္သည္။ သို႔ေသာ္ အေကာင္းျမင္သူမ်ားကေတာ့ မရႇိေသးတာထက္ စႏိုင္သည့္အခ်ိန္တြင္ စလိုက္ျခင္းက ပိုေကာင္းသည္ဟု ဆိုသည္။

မည္သို႔ဆိုေစ ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းကေတာ့ ၂၀၁၅ ခုႏႇစ္မကုန္မီ အေကာင္အထည္ေပၚလာမည္ျဖစ္ရာ ၂၀၁၅ အလြန္ ကာလတြင္ စေတာ့ရႇယ္ယာ ေစ်းကြက္၊ အိမ္ၿခံေျမ ေစ်းကြက္၊ ကား ေစ်းကြက္၊ ေဒၚလာႏႇင့္ ေရႊေစ်းကြက္စသည့္ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံစရာ ေစ်းကြက္အသီးသီးတြင္ မည္သည့္ေစ်းကြက္က ထိပ္ဆံုးမႇ ဦးေဆာင္သြားမည္လဲ ရင္ခုန္စရာေကာင္းသည္။ ပထမဦးဆံုးအေနျဖင့္ ရႇိၿပီးသား ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈ ေစ်းကြက္မ်ား၏ အလားအလာကို မႇန္းၾကည့္ခ်င္သည္။ ေရႇ႕တြင္ဆိုခဲ့သလို အိမ္ၿခံေျမေစ်းကြက္က လတ္တေလာတြင္ အေရာင္းအ၀ယ္ ထိုင္ေနသည္။ သို႔ေသာ္ ေစ်းက ထင္သေလာက္ႀကီး က်ဆင္းသြားျခင္းေတာ့ မဟုတ္။ ဇြန္လအေစာပိုင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေျမေစ်းႀကီးျမင့္မႈေၾကာင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ထိပ္တန္းလူသံုးကုန္ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္သည့္ ကုမၸဏီ Saha Group က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စက္မႈဇုန္ လာေရာက္တည္ေဆာက္မည့္ အစီအစဥ္ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ေၾကာင္း ထိုင္းႏိုင္ငံ ဘန္ေကာက္ပို႔စ္သတင္းစာက ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

အိမ္ၿခံေျမကြၽမ္းက်င္သူမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏အိမ္ၿခံ ေျမေစ်းကြက္မႇာ အနာဂတ္တြင္လည္း က်ဆင္းသြားဖြယ္ရႇိသည့္တိုင္ ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ေတာ့ ျဖစ္သြားလိမ့္မည္မဟုတ္ဟု ခန္႔မႇန္းၾကသည္။ ''၂၀၁၅-၂၀၁၆ ဘ႑ာႏႇစ္မႇာ အိမ္ၿခံေျမေစ်းကြက္က ဒီထက္ပိုၿပီး စိုက္ဆင္းသြားစရာလည္း သိပ္ေတာ့အေၾကာင္းမရႇိဘူး။ ျပင္ပအေျခအေနေတြ အေပၚမူတည္ၿပီးေတာ့ ဆက္တက္သြားႏိုင္စရာလည္း အေၾကာင္းေတာ့မရႇိဘူး'' ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံ အိမ္ၿခံေျမ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းရႇင္မ်ားအသင္း ဥကၠ႒ ဦးသန္းဦးက ခန္႔မႇန္းသည္။ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈမ်ား ထပ္၀င္လာဖို႔ရႇိသလို အိမ္ရာ လိုအပ္ခ်က္ကလည္း ျမင့္မားေနဆဲျဖစ္ရာ အိမ္ၿခံေျမ၀ယ္လိုအား (Demand) ကေတာ့ ဆက္ေကာင္းေနေသးသည္။

ေမာ္ေတာ္ကားေစ်းကြက္သည္လည္း ဆက္လက္ရင္းႏီႇး ျမႇဳပ္ႏႇံစရာအခြင့္အလမ္း ရႇိေနသည္။ ယခု ကားတကယ္ ၀ယ္ယူထားသူမ်ားမႇာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေနျပည္သူမ်ားသာ ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတုိင္းအတာအားျဖင့္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ပိုမိုေကာင္းမြန္ၿပီး စီးပြားေရးသာတက္လာပါက ကား၀ယ္ယူမႈက ဆက္လက္ျမင့္တက္ေနဦးမည္ ျဖစ္သည္။ လက္ရႇိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ကားအစီးေရ ငါးသိန္းေက်ာ္ရႇိေနၿပီး ယင္းမႇာ တစ္ႏိုင္ငံလံုး၏ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းရႇိသည္ဟု ဆိုသည္။ အိမ္ၿခံေျမ၊ ကားႏႇင့္ ကိုယ္ပိုင္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတို႔တြင္ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈမ်ားမႇာ အႀကီးစား ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈမ်ားသာျဖစ္ၿပီး ေငြႏႇင့္ ေရႊေစ်းကြက္တို႔ကေတာ့ အေသးစား၊ အလတ္စား ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံလိုသူတို႔အတြက္လည္း အခြင့္အလမ္း ရႇိသည္။ ဆိုလိုသည္မႇာ အိမ္ၿခံေျမ၊ ကားတို႔တြင္ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံဖို႔က ျမန္မာေငြကို သိန္းရာဂဏန္း၊ ေထာင္ဂဏန္းေလာက္ႏႇင့္ စကားေျပာေနရေသာ္လည္း ေငြႏႇင့္ ေရႊက သိန္းဆယ္ဂဏန္းေလာက္ႏႇင့္ လံုေလာက္သည္။

ဤေစ်းကြက္မ်ားက တစ္ခါတစ္ရံ အလႈပ္အခတ္မ်ားတတ္ေသာ္လည္း အခ်ိန္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား တည္ၿငိမ္သည့္ သေဘာရႇိသလို သိပ္အလုပ္ျဖစ္လႇသည္ေတာ့ မဟုတ္ေပ။ မည္သို႔ရႇိေစ ပိုက္ဆံရႇိလ်င္ ေခါင္းအံုးေအာက္ သိမ္းထားသည့္ဓေလ့၊ ပိုက္ဆံရႇိလ်င္ ေရႊ၀ယ္ထားသည့္ ယဥ္ေက်းမႈကလည္း ျမန္မာျပည္တြင္ ခိုင္ခိုင္မာမာ အျမစ္တြယ္ေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းမႈမ်ားအရ စေတာ့ေစ်းကြက္ ေပၚလာခ်ိန္တြင္ ယခင္ရႇိၿပီးသား ေစ်းကြက္မ်ားကို ႀကီးႀကီးမားမား မထိခိုက္ႏိုင္၊ ေငြေၾကးအရင္းအႏႇီး စီးဆင္းမႈ တစ္ဖက္ေစာင္းနင္းမျဖစ္ႏိုင္ဟု တြက္ဆၾကသည္။ စေတာ့ရႇယ္ယာႏႇင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသားေနသူ ဆရာထြန္းသက္ထြန္းက ''Weight ကေတာ့ မွ်သြားမႇာေပါ့။ အိမ္ၿခံေျမေရာ၊ ေရႊေရာ၊ တစ္ဖက္မႇာ စေတာ့ေရာ အားလံုးက မွ်သြားမႇာေပါ့။ အဓိကကေတာ့ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းဆိုတာ Middle Class ကို Nurture လုပ္တဲ့ ေစ်းကြက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ Middle Class ေတြအေနနဲ႔ေတာ့ Investment Opportunity ေတြ ပိုၿပီးေတာ့ မ်ားလာမယ္'' ဟုသံုးသပ္သည္။

စေတာ့ေစ်းကြက္၏ အလားအလာႏႇင့္ ေစ်းကြက္ေဟာင္းမ်ား၏ အလားအလာမ်ားကို ခ်ိန္ထိုးသံုးသပ္ၾကည့္လ်င္လည္း သူ႕သံုးသပ္ခ်က္က သဘာ၀ေတာ့က်သည္။ စေတာ့ေစ်းကြက္ကို အေကာင္းျမင္သူမ်ားသည္ပင္ ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း တကယ္တက္ႂကြလႈပ္ရႇားဖို႔က အနည္းဆံုး ေလးငါးႏႇစ္ခန္႔ အခ်ိန္ယူရလိမ့္မည္ဟု ေကာက္ခ်က္ခ်သည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ႏႇစ္ႏႇစ္၊ သုံးႏႇစ္ခန္႔က ထူေထာင္ခဲ့ေသာ လာအုိ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းႏႇင့္ ကေမၻာဒီးယား စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းတို႔ကေတာ့ အခုထိ Listed Company တစ္ခု၊ ႏႇစ္ခုတည္းျဖင္႔သာ လည္ပတ္ေနသည္။ ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းတြင္ ကုမၸဏီေလးငါးခုေလာက္ႏႇင့္ စတင္ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ဘ႑ာေရးဒု၀န္ႀကီးက ေျပာၾကားထားသည္။ သို႔ေသာ္လည္း စေတာ့ေစ်းကြက္ႏႇင့္ စိမ္းေနေသးေသာ ျမန္မာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူမ်ားအဖို႔ ေစ်းကြက္ စတင္လွ်င္စတင္ခ်င္း အေလာတႀကီး ၀င္ကစားၾကမည္မဟုတ္မႇာ ေသခ်ာသည္။ ယခုထိ စေတာ့ အိတ္ခ်ိန္းသတင္းမ်ားက မီဒီယာ၊ ပညာရႇင္အခ်ဳိ႕ႏႇင့္ စီးပြားေရးသမားအခ်ဳိ႕အတြက္ေလာက္ပဲ ဖတ္စရာ ျဖစ္ေနသည္။ အဓိက ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမည့္ အလယ္အလတ္ ၀င္ေငြရႇိလူတန္းစားအလႊာက ဤေစ်းကြက္ႏႇင့္ အစိမ္းသက္သက္ ျဖစ္ေနေသးသည္။ ေမးျမန္းမႈမ်ားအရ အမ်ားစုမႇာ စိတ္၀င္စားမႈေတာ့ရႇိေၾကာင္း၊ နားမလည္ေသးေၾကာင္းႏႇင့္ ေစာင့္ၾကည့္ဦးမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းသာ ေျပာၾကသည္။ ျမန္မာျပည္တြင္ လက္ရႇိ စေတာ့ေစ်းကြက္ မေပၚေသးခင္ကာလ၌လည္း ရႇယ္ယာထုတ္ေရာင္းေနေသာ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီမ်ား ရႇိေနၿပီး ယင္းတုိ႔ထဲက ႏႇစ္ခုသံုးခုေလာက္သာ အတန္ငယ္ အလုပ္ျဖစ္ေနသည္။ လာမည့္ ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းတြင္ စာရင္းေပါက္မည့္ MAPCO သည္ပင္ လက္ရႇိအခ်ိန္ထိ ကုမၸဏီတည္ေထာင္သူမ်ား၏ ရႇယ္ယာက အဓိက ျဖစ္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။ ယင္းသည္ ျပည္တြင္း ရႇယ္ယာရႇင္အမ်ားဆုံးျဖင့္ လည္ပတ္ေနေသာ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္ၿပီး ရႇယ္ယာရႇင္ေပါင္း ၁,၃၀၀ ခန္႔ ရႇိသည္ဟု သိရသည္။ သို႔ေသာ္ စုစုေပါင္းရႇယ္ယာ၏ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကို တည္ေထာင္သူမ်ားက ပိုင္ဆိုင္ထားျခင္းျဖစ္သည္။

MAPCO ၏ အမႈေဆာင္ ဒါ႐ိုက္တာတစ္ဦးျဖစ္သူ ေဒါက္တာစိုးထြန္းက ''အေရအတြက္သာ မ်ားတာ Capital ကေတာ့ တက္မလာဘူး။ ဒီရႇယ္ယာေတြကလည္း ေတာင္းဆိုတာ။ တစ္ႏႇစ္ေက်ာ္လာၿပီ အျမတ္မခြဲေသးဘူးလား၊ ဘာလားဆိုတာ ျဖစ္လာတာေပါ့။ ျမန္မာျပည္မႇာက ရႇယ္ယာထည့္ရင္ အျမတ္ဘယ္ေလာက္ ရမလဲေပါ့။ Dividend ကိုပဲ စဥ္းစားတာ။ စေတာ့ ေစ်းကြက္ေပၚလာရင္လည္း ကြၽန္ေတာ္အျမင္အရေတာ့ သိပ္ Change ေတာ့ျဖစ္လာမႇာ မဟုတ္ဘူး'' ဟု MAPCO ၏ ရႇယ္ယာ ထည့္၀င္မႈအေျခအေနႏႇင့္ ခ်ိန္ထိုးေျပာၾကားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ အျမတ္လြယ္လြယ္ ျမင္ရလြယ္ေသာ ေရႊ ၀ယ္ထားျခင္းမ်ဳိး၊ ဘဏ္၌ ေငြစုထားျခင္းမ်ဳိးတို႔က က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ရႇိေနသည္။ ျမန္မာ့ဘဏ္လုပ္ငန္းက႑အတြင္း စုေဆာင္းအပ္ေငြပမာဏ က်ပ္ ၂၂ ထရီလီယံ ရႇိေနသည္ဟု New Crossroad Asia (NCRA) သုေတသနအဖြဲ႕က ဆိုသည္။ ျမန္မာျပည္တြင္ ဘဏ္စုေငြ၏ အတိုးႏႈန္းက ၈ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရႇိေနသျဖင့္လည္း မက္ေလာက္စရာ ျဖစ္ေနသည္။ ကမၻာဇဘဏ္၏ အႀကီးတန္း အႀကံေပးဦးသန္းလြင္ကလည္း စေတာ့မားကက္က ေလးငါးႏႇစ္ အခ်ိန္ယူရဦးမည္ျဖစ္သျဖင့္ ဘဏ္မႇာ စုေဆာင္းထားေသာ အပ္ေငြအခ်ဳိ႕ စေတာ့မားကတ္ဘက္သို႔ ေရာက္သြားႏိုင္ေျခရႇိသည့္တိုင္ သိပ္မ်ားမ်ားစားစားေတာ့ ေျပာင္းေရႊ႕ဖြယ္မရႇိဟု ဆိုသည္။ ၄င္းက ''အန္ကယ္တို႔ကေတာ့ မစိုးရိမ္ဘူး။ ႏိုင္ငံျခားမႇာေတာ့ စေတာ့မားကက္နဲ႔ ဘဏ္ဆိုရင္ Investment Relationship။ ဘဏ္အတိုးႏႈန္း က်သြားၿပီဆိုရင္ ဒီကလူေတြက ဘဏ္က ေငြတခ်ဳိ႕တစ္၀က္ကို စေတာ့မားကက္မႇာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံၾကတာေပါ့။ တစ္ခါတေလ အစုရႇယ္ယာေစ်းကြက္ေတြ က်ေနၿပီ။ မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္ေနၿပီဆိုရင္ အဲဒီေငြေတြကို ထုတ္ၿပီး ဘဏ္ကို လာထည့္တာ'' ဟု ဘဏ္ႏႇင့္စေတာ့ကို ယႇဥ္တြဲသံုးသပ္သည္။ ၄င္းက Money Market ဘဏ္ႏႇင့္ Capital Market စေတာ့ေစ်းကြက္တို႔က တိုင္းျပည္၏ အေရးအႀကီးဆံုး ေဒါက္တိုင္ႏႇစ္ခုဟုလည္း မႇတ္ခ်က္ျပဳပါသည္။

ေရႇ႕တြင္ဆိုခဲ့သလို ယခုႏႇစ္မကုန္ခင္ ျမန္မာျပည္တြင္ စေတာ့ေစ်းကြက္က ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈ ေစ်းကြက္အသစ္တစ္ခုအေနျဖင့္ အသက္၀င္လာမည္။ အိမ္ၿခံေျမ၊ ကား၊ ေငြ၊ ေရႊ စသည့္ ေစ်းကြက္မ်ားက အလားအလာရႇိေနေသးသလို ဘဏ္တိုးႏႈန္းကလည္း မက္ေလာက္စရာအေျခအေနတြင္ ရႇိေနသည္။ အျခားတစ္ဖက္၌ စေတာ့ေစ်းကြက္ကလည္း အရႇိန္ရရန္ကာလတစ္ခု ယူရဦးမည္ျဖစ္ရာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈစီးဆင္းမႈက စေတာ့ေစ်းကြက္တစ္ခုတည္းသို႔ ၿပံဳတိုးဖြယ္မရႇိဘဲ သူ႔က႑အလုိက္ ပံုမႇန္အေျခအေနေလာက္သာ ရႇိေနမည္ဟုသာ ခန္႔မႇန္းရပါသည္။

ေရးသူ-ဟိန္းေဇာ္
http://www.myanmarb2bmagazine.com မွ ကူးယူေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

Read More

ေဒၚလာ ၁၆ ထရီလီယံကို ကိုင္တြယ္ေနေသာ အမ်ိဳးသမီး

၁၉၅၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္ေတြမွာ Brooklyn ကမ္းနား အလုပ္သမား ရပ္ကြက္အနီးအနားမွာႀကီးျပင္းခဲ့တ့ဲ Janet Yellen ဟာ စီးပြားေရး ပညာထဲကလူသားရဲ႕က႑နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားႀကီး ေလ့လာထားခဲ့ပါတယ္။ "ကြၽန္မရဲ႕အေဖဟာ မိသားစုဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ပါ။ အေဖနဲ႔ အေမႏွစ္ေယာက္စလံုး စီးပြားေရး အက်ပ္အတည္းႀကီးကုိ ျဖတ္သန္းခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီအက်ပ္အတည္းႀကီးအေၾကာင္း ပံုျပင္ေတြကုိ ကြၽန္မ အမ်ားႀကီး ၾကားဖူးတယ္" လုိ႔ သူကေျပာပါတယ္။ Brooklyn သေဘၤာက်င္းအလုပ္သမားေတြ၊ စက္႐ံုအလုပ္သမားေတြ အေျခအေနေပၚမူတည္ၿပီး ႏွစ္ေဒၚလာေပးၿပီး၊ ဒါမွမဟုတ္ မေပးဘဲ သူ႔အေဖရဲ႕အိမ္ကေဆးခန္းကုိ ၀င္ၾကထြက္ၾကတာေတြကုိ သူျမင္ဖူးခဲ့ပါတယ္။

"လူေတြအေပၚသက္ေရာက္ခ်င္ သက္ေရာက္ခဲ့မယ့္ အလုပ္ အကုိင္မရွိမႈရဲ႕သက္ေရာက္မႈကုိ လူသားဆန္တဲ့နည္းလမ္းနဲ႔ ကြၽန္မ နားလည္လာခဲ့ပါတယ္"။

အဲဒီေနာက္ ဆယ္စုႏွစ္ ငါးခုၾကာတဲ့အခါ ဆန္ဖရန္စစၥကုိ ဗဟုိဘဏ္ရဲ႕အႀကီးအကဲျဖစ္တဲ့ Yellen ဟာ မေသခ်ာတဲ့ ေခ်းေငြေတြထဲက ေပၚလာခါစပူေဖာင္းတစ္ခုနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စုိးရိမ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ပူေဖာင္းဟာ စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ႀကီး ျဖစ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ပုိင္းမွာ အဆုိး၀ါးဆံုး စီးပြားေရးပ်က္ယြင္းမႈတစ္ခုအျဖစ္ကုိ ေရာက္ေအာင္ ႀကီးထြားသြားလိမ့္မယ္လုိ႔ စုိးရိမ္ခဲ့တာပါ။ FED ရဲ႕မူ၀ါဒခ်မွတ္သူ ၁၉ ဦးထဲမွာ သူဟာ ဒီလုိျဖစ္မွာကုိ စုိးရိမ္ခဲ့တဲ့ ပထမဆံုးပုဂၢဳိ္လ္ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွာေတာ့ Yellen ဟာ ခ်ဳံးခ်ဳံးက်ေနတဲ့ စီးပြားေရးကို က်ားကန္ေပးဖုိ႔အတြက္ အဖုိးတန္ပုိင္ဆုိိင္ပစၥည္းေတြထဲက ထရီလီယံနဲ႔ခ်ီေနတဲ့ ေဒၚလာေတြ၀ယ္ဖို႔ဆုိတဲ့ အျငင္းပြားစရာအစီအစဥ္တစ္ခုရဲ႕ေနာက္ပုိင္းအဆင့္ေတြကုိ အႀကံေပးၿပီး ကူညီေနရတဲ့ဗဟုိဘဏ္ရဲ႕ ဒုဥကၠ႒ျဖစ္ေနပါၿပီ။ အေမရိကန္စီးပြားေရး အေဆာက္အအံုႀကီးထဲက သန္းနဲ႔ခ်ီေနတဲ့ အလုပ္သမားေတြအတြက္ေတာ့ အေရအတြက္ သက္သာေလ်ာ့ပါးေရးဆုိတဲ့ ဗဟုိဘဏ္ရဲ႕ အဲဒီ အစီအစဥ္ဟာ အလုပ္တစ္ခုက ျပဳတ္သြားတာနဲ႔ အလုပ္တစ္ခုမွာၿမဲေနတာရဲ႕ကြာျခားမႈ၊ အခ်ည္းႏွီးရွာေဖြမႈနဲ႔ အခြင့္အလမ္းတစ္ခု ေတြ႕ရွိမႈရဲ႕ကြာျခားမႈ ေကာင္းေကာင္းႀကီး ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ခဲ့ပါလိမ့္မယ္္။

ဇန္န၀ါရီလ ၆ ရက္ေန႔မွာ အထက္လႊတ္ေတာ္က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဗဟုိဘဏ္စနစ္ရဲ႕ ၁၅ ဦးေျမာက္ဥကၠ႒အျဖစ္ Janet Louise Yellen ကုိ အတည္ျပဳေပးခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ ဗဟုိဘဏ္ရဲ႕ ဥကၠ႒အျဖစ္နဲ႔ ေဒၚလာကုိ ကမၻာ့အရန္ေငြေၾကးတစ္ခုရဲ႕ ေနရာမွာထားၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာသာမကပဲ ကမၻာ့ေနရာအမ်ားစုမွာပါ ေငြေတြ ဘယ္ကုိ၊ ဘယ္လုိ စီးဆင္းရမယ္ဆုိတာကုိ ဆံုးျဖတ္ဖို႔ တာ၀န္ယူရပါတယ္။ သူဟာ ဒီလုပ္ငန္းကုိကုိင္တြယ္ရတဲ့ ပထမဆံုး အမ်ဳိးသမီးျဖစ္ပါတယ္။ ပုိၿပီးအေရးႀကီးတာက သူဟာ ပြင့္လင္းတဲ့ ျပဳျပင္ေရးစိတ္ဓာတ္ရွိတဲ့ အယူ၀ါဒကုိခံယူသူ ပထမဆံုး ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္ေနတာပါပဲ။ အဲဒါရဲ႕အဓိပၸာယ္ကေတာ့ ေငြေၾကးမူ၀ါဒဟာ အလုပ္သမားေတြနဲ႔ ေငြရွင္ေၾကးရွင္ေတြအတြက္ စီးပြားေရး အေဆာက္အအံုကုိ အားျဖည့္ေပးၿပီး စီးပြားေရးယႏၲရားရဲ႕ ေျပာင္းလဲမႈကုိ ညင္သာေအာင္လုပ္ ေပးႏိုင္တယ္ဆုိတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္ကုိ သူဖက္တြယ္ထားတယ္ဆုိတဲ့ အဓိပၸာယ္ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ ၆၇ ႏွစ္ အရြယ္ အရပ္ခပ္ျပတ္ျပတ္နဲ႔ မၾကာခဏၿပံဳးတတ္တဲ့ Yellen ကုိ ေတြ႕ရမွာကေတာ့ ခုနစ္မီတာရွည္တဲ့ ဗဟုိဘဏ္ဒါ႐ုိက္တာအဖဲြ႕ အစည္းအေ၀းစားပဲြႀကီးရဲ႕ ထိပ္က သူ႔နာမည္ေရးထုိးထားတဲ့ ေၾကးျပားႀကီးရွိတဲ့ ကုလားထုိင္ႀကီးေပၚမွာျဖစ္ပါတယ္။ လြတ္လပ္တဲ့ကမၻာႀကီးရဲ႕ စီးပြားေရးလမ္းေၾကာင္းကုိေရးေနဆြဲတဲ့ အခ်ိန္မဟုတ္ရင္ Yellen ဟာ အစားအေသာက္နဲ႔ အခ်က္အျပဳတ္ ၀ါသနာႀကီးသူတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး ႏိုဘယ္ဆုရွင္တစ္ဦးျဖစ္သူ သူ႔ရဲ႕ခင္ပြန္းနဲ႔ အတူခရီး သြားရတာကုိ ေပ်ာ္ေမြ႕သလုိ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ သူတုိ႔ေတြ႕ရတဲ့ စားေသာက္ဆုိင္မွန္သမွ်ကုိလည္း ၀င္ၿပီးနားတတ္ပါတယ္။

ေရွ႕လာမယ့္ လေတြ၊ ႏွစ္ေတြထဲမွာေတာ့ သူ႔ရဲ႕အၿပံဳးေတြကုိ ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ဖို႔အတြက္ သူ႔အေနနဲ႔ အလုပ္ကုိ ပင္ပင္ပန္းပန္းလုပ္ဖို႔ လုိေကာင္းလုိပါလိမ့္မယ္။ ဗဟုိဘဏ္မွာ လုပ္သက္ ၃၆ ႏွစ္ရွိခဲ့တဲ့ ၀ါရင့္ Yellen ဟာ မေရမရာေတြျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္အခါႀကီးမွာ သူ႔ရဲ႕အလုပ္အသစ္ကုိ စၿပီးကုိင္တြယ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းေလ်ာ့က်သြားၿပီး စီးပြားေရးျပန္ၿပီးဦးေမာ့လာေနေပမဲ့ အခုအခ်ိန္မွာ ဗဟုိဘဏ္အေနနဲ႔ အရင္ကမလုပ္ခဲ့ဖူးေသးတဲ့ အေရအတြက္ ေလ်ာ့ပါးသက္သာေရး အစီအစဥ္ကုိ ေျဖေလွ်ာ့ေပးရပါလိမ့္မယ္။ ေငြတုိက္ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္နဲ႔ အေပါင္ပစၥည္း ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ပုိင္ဆိုင္ပစၥည္း၀ယ္ယူမႈ တစ္လ ေဒၚလာ ၇၅ ဘီလီယံကုိ အလြန္အကြၽံ ျမန္ျမန္ႀကီး ေလ်ာ့နည္းသြားေအာင္လုပ္ရင္ စီးပြားေရး နာလန္ထမႈဟာ တန္႔သြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စီးပြားေရးကုိ အေထာက္အပံ့ျဖတ္လုိက္တာ ေႏွးေကြးလြန္းရင္လည္း အဖုိးတန္ ပုိင္ဆုိင္ပစၥည္းပူေဖာင္းေတြနဲ႔ ကာလပုိရွည္မယ့္ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈေတြရဲ႕ အႏၲရာယ္ေတြက ေနာက္ထပ္တုိးလာႏိုင္ပါတယ္။ ထင္ရွားတဲ့ ဗဟုိဘဏ္သမုိင္းပညာရွင္ Allan Meltzer လုိ ေ၀ဖန္ေရးသမားေတြက အဲဒါေတြကုိ ႀကီးမားတဲ့ ျပႆနာေတြပဲလို႔ ယံုၾကည္ထားပါတယ္။ အဲဒါေတြေၾကာင့္ျဖစ္လာမယ့္ အက်ဳိးဆက္ေတြကုိ ဘယ္သူမွ အမွန္တကယ္ ႀကိဳတင္မခန္႔မွန္းႏိုင္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ အခု ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္ကုိေရာက္ေနသလဲဆုိတဲ့ လမ္းျပေျမပံုမရွိသလုိ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္အနည္းငယ္တုန္းက မူ၀ါဒေရးရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြမွာလည္း ဒီလုိလုပ္ခဲ့တဲ့အစဥ္အလာ မရွိခဲ့လို႔ပါပဲ။

ဘာမွမဟုတ္တဲ့ Yellen (အဲဒီလုိမေျပာရင္ တရားမွ်တမႈ မရွိပါဘူး) က ဒီႀကီးမားတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကုိရင္ဆုိင္ဖို႔ သူအေကာင္းဆံုး လုပ္ေနပါတယ္၊ အရာရာဟာ အေမရိကအတြက္ ေကာင္းလာေနပါၿပီလို႔ ေျပာပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ခန္႔အပ္မႈကုိ အထက္လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳလုိက္တဲ့ေန႔မွာ သီးသန္႔လုပ္ခဲ့တဲ့ အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုမွာ Yellen က ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ဟာ အေမရိကန္စီးပြားေရးအတြက္ တုိးတက္မႈရွိမယ့္ႏွစ္ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ သူယံုၾကည္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ "ဒီႏွစ္ မွာ ပုိၿပီး အားေကာင္းတဲ့ တုိးတက္မႈကုိ ျမင္ရလိမ့္မယ္လို႔ ကြၽန္မထင္ပါတယ္။ GDP တုိးတက္မႈရဲ႕ထိပ္စီးဂဏန္းဟာ ၂ အစား ၃ ပဲ ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ ကြၽန္မနဲ႔ ဗဟုိဘဏ္မူ၀ါဒခ်မွတ္ေရးေကာ္မတီထဲက ကြၽန္မရဲ႕လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ အမ်ားစုမွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အျပည့္ရွိပါတယ္"။ (၂၀၁၃ ခုႏွစ္ရဲ႕ ကာလအမ်ားစုမွာ အေမရိကန္စီးပြားေရးဟာ ပ်မ္းမွ် ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ပဲ ေႏွးေႏွးေကြးေကြး တုိးတက္ခဲ့ပါတယ္။) ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဆာင္းဦးတုန္းက ခဏတာ ေႏွးေကြးေလးလံခဲ့တဲ့ အိမ္ေစ်းကြက္ဟာ မွန္ကန္တဲ့လမ္းေၾကာင္းေပၚကုိ ဦးတည္ေနၿပီလို႔လည္း Yellen က ယူဆပါတယ္။ "အဲဒါ တက္လာၿပီလို႔ ကြၽန္မေမွ်ာ္လင့္တယ္။ ေနာက္ထပ္ ထပ္ၿပီးဦးေမာ့လာဦးမယ္လို႔လည္း ကြၽန္မေမွ်ာ္လင့္တယ္။" စားသံုးသူေတြက အရင္ကထက္ပုိၿပီး သံုးစဲြၾကလိမ့္မယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံၿပီး အလုပ္သမားေတြ ပုိၿပီးျမန္ျမန္ ခန္႔ၾကလိမ္႔မယ္။ ဗဟုိဘဏ္ေၾကညာခ်က္ေတြမွာ အၿမဲ ၫႊန္ျပေနတဲ့ ဘ႑ာေရးဆုိင္ရာ ဆုိး၀ါးမႈေတြဟာ ေနာက္ဆံုးမွာ ေလ်ာ့ပါးလာေနပါၿပီ။ အလြန္ အကြၽံမျဖစ္ေအာင္ ထိန္းတဲ့အေနနဲ႔ ေနာက္ဆံုး Yellen က ဦးေမာ့မႈဟာ စိတ္ပ်က္စရာေကာင္းေအာင္ ေႏွးေကြးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြကုိ အလုပ္ျပန္လုပ္ေအာင္လုပ္တဲ့ ေနရာမွာ ကြၽန္မတို႔ တုိးတက္မႈရွိေနတဲ့အတြက္ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈဟာ ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ ေရရွည္ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းဆီကုိ ျပန္ဆင္းလာလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ျပင္ဆင္ထားပါတယ္" လို႔ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ဒီႏွစ္မွာ သက္တမ္း ၁၀၁ ႏွစ္ျပည့္မယ့္ ဗဟုိဘဏ္ဟာ အခုဆုိရင္ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းနဲ႔ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ ႏွစ္ခုစလံုးကုိ နည္းေအာင္ထိန္းေနရတဲ့ တာ၀န္ႏွစ္ခုနဲ႔ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့အေနအထားမွာ မရွိေတာ့သေလာက္ ျဖစ္သြားပါၿပီ။ အဲဒီတာ၀န္ေတြထဲမွာ ဇဲြေကာင္းေကာင္းနဲ႔ သူ႔ကုိယ္သူႏွစ္ျမႇဳပ္ထားခဲ့တယ္လို႔ Yellen က အေလးထားၿပီး ေျပာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိရင္ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ ဆက္ၿပီး အားေပ်ာ့ေနေသးလို႔ပါပဲ။ ဒါဟာ ေလးႏွစ္ခဲြ ၾကာၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ အားေကာင္းလာ႐ံုကေလးပဲရွိေသးတဲ့ စီးပြားေရး ဦးေမာ့လာမႈရဲ႕လကၡဏာတစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ "ေၾကညာခ်က္တစ္ခုကုိ ျပဳစုဖို႔အတြက္ ဥကၠ႒ Bernanke နဲ႔ တျခားပုဂၢဳိလ္ေတြနဲ႔အတူ ဗဟုိဘဏ္မွာ ကြၽန္မ အလုပ္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ရည္မွန္းခ်က္ႏွစ္ခုကုိ ကြၽန္မတို႔ ဘယ္လုိနားလည္တယ္ဆုိတဲ့အေၾကာင္း ကြၽန္မတို႔က ေျပာျပထားပါတယ္။ အဲဒီဟာ ႏွစ္ခုစလံုးဟာ စားပဲြေပၚမွာ တန္းတူပဲရွိပါတယ္" လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ 

ဒါေပမဲ့ အခုေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ သူ႔ရဲ႕ပထမဦးစားေပးအလုပ္က အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းကုိ လက္ရွိ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းရဲ႕ ေအာက္ကုိ ေနာက္ဆံုးမွာ ၅.၂ ရာခိုင္ႏႈန္းက ၅.၈ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေရာက္ေအာင္ခ်ေပးဖို႔ျဖစ္ၿပီး အဲဒီႏႈန္းဟာ ဒီေန႔အေမရိကန္ေတြ အျပည့္အ၀ အလုပ္ရရွိမႈကုိ ကုိယ္စားျပဳထားတယ္လို႔ ဗဟုိဘဏ္ရဲ႕မူ၀ါဒခ်မွတ္သူေတြက ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ "လုပ္ခေတြ အမွန္တကယ္ တက္သြားတာကုိ ကြၽန္မျမင္ခ်င္ပါတယ္။ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈနဲ႔ ညႇိထားတဲ့ သာမန္ အေမရိကန္ အလုပ္သမားအမ်ဳိးသားေတြရဲ႕ လုပ္ခေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၂၀ အတြင္းမွာ တန္႔ေနတာနဲ႔ က်သြားတာပဲ ရွိခဲ့ပါတယ္" လို႔ သူက ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ဒီစကားလံုးေတြဟာ ဘာမွထူးျခားမႈမရွိသလုိ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနပါမယ္။ ဒါေပမဲ့ မၾကာမၾကာ ႐ုိး႐ုိးဘာသာစကားနဲ႔ ေျပာမယ့္အစား ျပႆနာေျဖရွင္းနည္းနဲ႔ ေျပာေနၾကတဲ့လူေတြနဲ႔ စာရင္းအင္းကိန္း ဂဏန္း ပူေဖာင္းတစ္ခုထဲမွာေနေနၾကတဲ့ အဖဲြ႕အစည္းတစ္ခုထဲမွာ စီးပြားေရးရာအေပၚမွာ လူသားေတြရဲ႕ သက္ေရာက္မႈကုိ အာ႐ံုစူးစုိက္တဲ့ Yellen ရဲ႕ အာ႐ံုစူးစုိက္မႈကေတာ့ ေျပာင္းလဲမႈတစ္ခုအစစ္ အမွန္ျဖစ္ပါတယ္။ "ဗဟုိဘဏ္က လူေတြမွာ အမ်ားျပည္သူဆုိင္ရာ မူ၀ါဒနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေရးပါတဲ့အခန္းက႑ရွိၿပီး အဲဒီက႑ထဲမွာ ၀င္လုပ္ဖို႔ဆုိတာဟာ ကုိယ္က်င့္တရားတစ္ခုအေနနဲ႔ တာ၀န္ရွိပါတယ္" လို႔ သူကေျပာပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕အျမင္မွာေတာ့ ဒီအလုပ္ဟာ "ေငြေၾကးေဖာင္းပြတာကုိ တုိက္ခုိက္႐ံု၊ ေငြေၾကးစနစ္ကုိ ေစာင့္ၾကည့္ ႀကီးၾကပ္႐ံုသက္သက္မဟုတ္ပါဘူး။ သာမန္အိမ္ေထာင္စုေတြကုိ သူတို႔ေျခေထာက္ေပၚ သူတို႔ျပန္ရပ္ႏိုင္ေအာင္ ကူညီဖို႔ႀကိဳးစားရတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စိတ္ထဲမွာ လံုၿခံဳမႈရွိရွိအလုပ္လုပ္ၿပီး ေရွ႕ကုိတုိးတက္ သြားႏိုင္မယ့္ အလုပ္သမား ေစ်းကြက္ႀကီးတစ္ခုကုို ဖန္တီးေပးတာနဲ႔ ပတ္သက္ပါတယ္"။

Yellen ဟာ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္မွာ အထက္တန္းေက်ာင္းက အမွတ္အေကာင္းဆံုးနဲ႔ ေက်ာင္းၿပီးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူ႔ရဲ႕ အလုပ္အကုိင္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ပြဲထုတ္မႈကေတာ့ တကၠသုိလ္မွာ သူ႔ရဲ႕ပထမဆံုး Macroeconomics အတန္းကုိတက္ေနတဲ့ အခ်ိန္အတြင္းမွာမွ ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ "ကြၽန္မက သခ်ၤာကုိ စိတ္၀င္စားတယ္။ စဥ္းစားရင္ ယုတၱိေဗဒနည္းက်က် စဥ္းစားတယ္၊ အတန္းထဲမွာထုိင္ၿပီး စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ႀကီး ျဖစ္ေနတဲ့ကာလတုန္းက လူေတြရဲ႕ဒုကၡေတြအားလံုးကုိ သက္သာေအာင္လုပ္ဖို႔ ခ်ေကာင္းခ်ခဲ့ၾကမယ့္ မူ၀ါဒဆုိင္ရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ဘယ္လုိရွိခဲ့မလဲဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေလ့လာခဲ့တာကုိ ကြၽန္မ မွတ္မိေနပါေသးတယ္။ အဲဒါဟာ ကြၽန္မအတြက္ေတာ့ တကယ္ကုိ ႏွစ္သက္စဲြလမ္းစရာအခ်ိန္ တစ္ခုျဖစ္ခဲ့တာပါပဲ။ ျပည္သူ႔ေရးရာမူ၀ါဒဟာ ဒီလုိျပႆနာေတြကုိ ကုိင္တြယ္လို႔ရတယ္၊ ကုိင္တြယ္သင့္တယ္လို႔ ကြၽန္မသေဘာေပါက္ခဲ့ပါတယ္"။

Yellen ဟာ ေယးလ္တကၠသုိလ္က ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့ Keyne ၀ါဒီပညာရွင္ James Toblin ရဲ႕လက္ေအာက္မွာ Ph.D ဘဲြ႕ရေအာင္လုပ္ဖို႔ သြားခဲ့ပါတယ္။ စီးပြားေရးပညာဟာ "စစ္မွန္တဲ့ လူထုကုိေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ရမယ္" လို႔ Toblin က သူနဲ႔ တျခားေက်ာင္းသားေတြကုိသင္ခဲ့တယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ သူဟာ Toblin ရဲ႕ သင္ၾကားေရးလက္ေထာက္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ သင္ခန္း စာေတြကုိ သင္ယူတာ ေကာင္းလြန္းတဲ့အတြက္ သူ႔ရဲ႕စာသင္ခန္းမွတ္စုေတြဟာ သင္တန္းအတြက္ စံနမူနာေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ "အဲဒီ မွတ္စုေတြကေကာင္းလြန္းလို႔ ႏွစ္ေတြေတာ္ေတာ္ၾကာေအာင္ ျဖန္႔ခဲ့ ရတယ္" လို႔ ေယးလ္တကၠသုိလ္မွာ Yellen နဲ႔ရင္းႏွီးတဲ့ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္ခဲ့ၿပီး Yellen ရဲ႕ေနာက္ပုိင္းမွာ Toblin ရဲ႕ သင္ၾကားေရး လက္ေထာက္တစ္ေယာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ စီးပြားေရးအႀကံေပးပုဂၢဳိလ္လည္းျဖစ္၊ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာန ဒု၀န္ႀကီးေဟာင္းလည္းျဖစ္တဲ့ Jeffrey Shafer က ေျပာပါတယ္။ ေနာင္ႏွစ္ေတာ္ေတာ္ၾကာတဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီအတန္းမွာပဲ အဲဒီစာအုပ္ေတြကုိ ဆက္ၿပီးသံုးခဲ့တဲ့ ဟားဗတ္ တကၠသုိလ္ပါေမာကၡနဲ႔ ေရွး႐ုိးစဲြစီးပြားေရးပညာရွင္ Ken Rogoff က "Toblin က အဲဒီစာအုပ္ေတြ ကြၽန္ေတာ့ကုိေပးၿပီး 'ဒီစာအုပ္ေတြကုိ သံုးကြ။ အဲဒီစာအုပ္ေတြက ငါ့စာအုပ္ေတြထက္ အမ်ားႀကီး ပုိေကာင္းတယ္' လို႔ေျပာခဲ့ပါတယ္။ Yellen ေရးတာေတြက သိပ္ရွင္းတာပဲ။ တကယ္ကုိ ႐ႈပ္ေထြးနက္နဲတဲ့ အယူအဆေတြကုိ နားလည္လြယ္ေအာင္ ေတာ္ေတာ္ကုိေရးတတ္တယ္" လို႔ ျပန္ေျပာျပပါတယ္။

 
ခ်မ္းသာသူေတြက ဆင္းရဲသားေတြကုိ အက်ဳိးျပဳသြားလိမ့္မယ္ဆုိတဲ့ စီးပြားေရးသီအုိရီ၊ သမား႐ုိးက် ႐ႈျမင္ေတြးေခၚမႈအျဖစ္ကုိ ေရာက္မလာခင္ ၁၉၆၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္ေတြမွာ Yellen ရဲ႕ပညာပုိင္းဆုိင္ရာကုိ ပံုသြင္းေပးတဲ့ကာလေတြ ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ ေယးလ္တကၠသုိလ္မွာ သူဟာ အေတြးအေခၚလြတ္လပ္တဲ့ စီးပြားေရးပညာရွင္ Joseph Stiglitz ရဲ႕လက္ေအာက္မွာ ပညာသင္ယူခဲ့ၿပီး Stiglitz က Yellen ကုိ သူ႔ရဲ႕ အေတာ္ဆံုးတပည့္ေတြထဲမွာပါတယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။သူ႔ရဲ႕အလုပ္က ေစ်းကြက္ေတြဟာ လူေတြ ထင္ထားသေလာက္ အမွန္တကယ္ အက်ဳိးမျဖစ္ထြန္းပံု၊ မျဖစ္ထြန္းနည္းအေပၚမွာ ေဇာင္းေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ Stiglitz ဟာ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းတဲ့ေစ်းကြက္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သမား႐ုိးက်အယူအဆအေပၚမွာ ေနာက္ထပ္ေမးခြန္း ထုတ္ခဲ့သူတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ George Akerlof နဲ႔အတူ ႏုိဘယ္လ္ဆုကုိ ပူးတဲြ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ Akerlof က ေနာက္ဆံုးမွာ Yellen ရဲ႕ခင္ပြန္းျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

Yellen နဲ႔ Akerlof တို႔ဟာ ၁၉၇၇ ခုႏွစ္မွာ ဗဟုိဘဏ္ရဲ႕ေကာ္ဖီဆုိင္မွာ ေတြ႕ဆံုၾကၿပီး ခ်စ္သူေတြ ျဖစ္သြားခဲ့ၾကတာပါ။ အဲဒီတုန္းက Akerlof က ဧည့္ပညာသင္ တစ္ႏွစ္လုပ္ေနတာျဖစ္ၿပီး Yellen က သုေတသန၀န္ထမ္းသစ္ တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ "ေဆြးေႏြးပဲြကုိ ကြၽန္မတို႔ႏွစ္ေယာက္အတူ သြားခဲ့ၾကၿပီး ေဆြးေႏြးပဲြမွာ ေဟာေျပာတဲ့ပုဂၢဳိလ္ကုိ ေန႔လယ္စာစားဖို႔ ကြၽန္မတို႔ေခၚထုတ္ခဲ့တယ္။ စားပဲြမွာ လူေတြသိပ္မ်ားေနလို႔ ေနာက္ထပ္ထည့္ေပးတဲ့ အပုိေဆာင္းစားပဲြမွာပဲ ကြၽန္မတို႔ထုိင္လုိက္ရတယ္" လို႔ သူက ၿပံဳးၿပီး ေျပာပါတယ္။ "အဲဒီမွာပဲ ကြၽန္မတို႔ခ်င္း လံုး၀အဆင္ေျပသြားၿပီး ကြၽန္မတို႔ရဲ႕အျမင္ေတြ၊ စ႐ုိက္ေတြ ေကာင္းေကာင္းႀကီး အံ၀င္ခြင္က် ေရာစပ္မိသြားပါတယ္။ အဲဒါက ႏုိ၀င္ဘာလမွာပါ။ ႏွစ္သစ္ကူး အႀကဳိကာလမွာေတာ့ ကြၽန္မတို႔ခ်င္း ေစ့စပ္ၿပီးသြားပါၿပီ"။

Akerlof ဟာ (Toblin နဲ႔အတူ) ပညာပုိင္းမွာ သူ႔အေပၚ အမ်ားဆံုးလႊမ္းမုိးခဲ့ပါတယ္လို႔ Yellen က ေျပာပါတယ္။ Akerlof ဟာ သူ႔ကုိ ေထာက္ခံသူနဲ႔ အားေပးသူ နံပါတ္ ၁ ျဖစ္ၿပီး မိခင္ဘ၀နဲ႔ ထိပ္တန္းပညာသည္အလုပ္ကုိ ထိန္းညႇိႏိုင္ေအာင္လုပ္ေပးခဲ့တယ္ လို႔လည္း သူကေျပာပါတယ္။ (အသက္ ၃၂ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ သူတို႔ရဲ႕ သား Robert ဟာ အဂၤလန္က Warwick တကၠသုိလ္မွာ စီးပြားေရး ပညာပါေမာကၡတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္)။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ဟာ ယူေကက Berkeley ၊ ကယ္လီဖုိးနီးယားျပည္နယ္က ဆန္ဖရန္စစၥကုိနဲ႔ ၀ါရွင္တန္မွာရွိတဲ့ အလုပ္တာ၀န္ေတြကုိယ္စီနဲ႔ ကမၻာအႏွံံ႔ ခရီးေတြ အတူတူသြားခဲ့ၾကပါတယ္။ Akerlof ရဲ႕သင္ၾကားေရး အလုပ္က Yellen ရဲ႕ မူ၀ါဒေရးရာအလုပ္နဲ႔ ပထ၀ီေဒသအရ လုိက္ေလ်ာညီေထြရွိခဲ့ပါတယ္။ "ကြၽန္မရဲ႕အိမ္ေထာင္ဖက္က ဘ၀မွာ လံုး၀ အျပည့္အ၀လက္တဲြဖို႔ သူ႔ကုိယ္သူပံုအပ္ထားတဲ့ တကယ့္ ဘ၀ၾကင္ေဖာ္တစ္ေယာက္ပါပဲ။ သူက အိမ္မွာ ကေလးကုိ အႏွီးလဲေပးသလုိ ပန္းကန္ေဆးတဲ့အလုပ္ကုိ ၀င္လုပ္ဖို႔လည္း ၀န္မေလးပါဘူး" လို႔ Yellen က ေျပာပါတယ္။

Yellen နဲ႔ Akerlof တို႔ဟာ ဆန္းသစ္တဲ့ သုေတသနလုပ္ငန္းေတြကုိ လုပ္ၿပီး စီးပြားေရး ပညာရွင္ေတြအေနနဲ႔လည္း ပူးေပါင္းခဲ့ၾကရင္း သူတို႔ရဲ႕ အလုပ္နဲ႔ မိသားစုအေတြ႕အႀကံဳေတြကုိ ေရာစပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ လုပ္ခနည္းပါးရင္ အလုပ္အကုိင္ေတြပုိၿပီး ရၾကတယ္ဆုိတာမ်ဳိး အၿမဲမျဖစ္တာဟာ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိတဲ့ Berkeley မွာ လူေျပာမ်ားခဲ့တဲ့ သူတို႔ရဲ႕ စာတမ္းတစ္ေစာင္ဟာ သူတို႔ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ကေလးထိန္းငွားခဲ့တဲ့ အေတြ႕အႀကဳံဆီက ထြက္ေပၚလာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ "တံခါး၀မွာ အလုပ္လုိခ်င္တဲ့လူေတြ တန္းစီေနရင္ေတာင္မွ ကုမၸဏီေတြက လုပ္ခလစာကုိ ျဖတ္ခ်င္တဲ့စိတ္ အၿမဲရွိေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါဆုိရင္ သူတို႔ အဲဒီလုိဘာ ေၾကာင့္မျဖတ္ခ်င္ ၾကတာလဲ" လို႔ Yellen က ေမးပါတယ္။ ဒီလင္ မယားႏွစ္ေယာက္ရဲ႕ ေကာက္ခ်က္ကေတာ့ ေစ်းကြက္က လုပ္ခႏႈန္းေတြကုိ အၿပိဳင္ေလွ်ာ့ခ်ဖုိ႔ အသင့္ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာေတာင္ တခ်ဳိ႕အလုပ္ရွင္ေတြဟာ အလုပ္သမားေတြကုိ သူတို႔က တန္ဖုိးထားတယ္ဆုိတာကုိ လက္ေတြ႕ျပဖို႔အတြက္ တစ္နည္းအားျဖင့္ သူတို႔ကုိ အလုပ္ေကာင္းေကာင္း လုပ္ခ်င္ေအာင္ စိတ္ဓာတ္ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔အတြက္ လစာေတြကုိ ပုိၿပီးျမင့္ျမင့္ သတ္မွတ္ေပးၾကတယ္ဆုိတာပါပဲ။ ဘယ္မိဘမဆုိ ကေလးထိန္းတစ္ေယာက္ကုိ သူသိထားတဲ့ ေပါက္ေစ်းႏႈန္းထက္ပုိၿပီး ေပးေနၾကတဲ့အတြက္ ကေလးေစာင့္ေရွာက္မႈဟာ သမား႐ိုးက်အေတြးအေခၚက အၿမဲတမ္း ထိန္းခ်ဳပ္ထားလို႔မရတဲ့ အလုပ္သမားေစ်းကြက္တစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။ ကေလးထိန္းတစ္ေယာက္ကုိ သင္ငွားတဲ့အခါ သင့္ကုိယ္သင္ေမးတဲ့ေမးခြန္းက 'ငါ့ရဲ႕ အဖုိးတန္သားသမီးအတြက္ ဘာကအေကာင္းဆံုးလဲ' ဆုိတဲ့ ေမးခြန္းပါပဲ။ သင္႔ရဲ႕ဘ၀ရည္မွန္းခ်က္ဟာ သင့္ရဲ႕ကေလးအတြက္ သင္သံုးစြဲတဲ့စရိတ္ကုိ အနည္းဆံုးျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ပဲလို႔ တစ္ေယာက္ေယာက္က ထင္သြားမွာကုိ သင္ အမွန္တကယ္ လုိလားပါသလား။ အဲဒီစာတမ္းက လုပ္ခလစာေတြဟာ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာထက္ ျမင့္တက္ေနႏိုင္တယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ကုိသာမက အလုပ္သမားေစ်းကြက္ထဲမွာ လူသားေတြရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈက အေရးႀကီးတယ္ဆုိတဲ့အခ်က္ကုိပါ မီးေမာင္းထုိးျပခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ Yellen ဟာ ဗဟုိဘဏ္က တျခားလူအမ်ားစုနဲ႔မတူပဲ အမူအက်င့္ဆုိင္ရာ စီးပြားေရးပညာရဲ႕ နယ္ပယ္သစ္တစ္ခုကုိ ေပြ႕ဖက္ထားတာပါ။ အဲဒီပညာရပ္နယ္ပယ္ကေတာ့ Adam Smith ရဲ႕ ဆင္ျခင္တံုတရားနဲ႔ ျပည့္၀တယ္ဆုိတဲ့ 'လူ' ကုိ သူ႔ရဲ႕စိတ္ခံစားမႈေတြက ခဏခဏ ဦးေဆာင္ေနတဲ့အတြက္ သမား႐ုိးက် သီအုိရီေတြက ေမွ်ာ္လင့္ထားတာေတြနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ကြာျခားတဲ့ စီးပြားေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ဘယ္လုိျဖစ္ေပၚလာတယ္ဆုိတာကုိ ေလ့လာတဲ့နယ္ပယ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။

ေတာ္ေတာ္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေတြ႕ရတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ကေတာ့ Yellen မွာ သာမန္ဘ၀ေတြအေပၚ ယထာဘူတအျမင္ရွိသလုိ ဘာကုိပဲေတြ႕ရေတြ႕ရ အမွန္တရားကို ေမးခြန္းထုတ္ၿပီးရွာေဖြခ်င္တဲ့ စိတ္အားထက္သန္မႈ ရွိတယ္ဆုိတာပါပဲ။ သူ႔ရဲ႕ပံုစံက ဣေႁႏၵႀကီးေပမဲ့ အာဏာပုိင္ေတြကုိ စိန္ေခၚဖို႔ေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ မေၾကာက္ပါဘူး။ မစ္ခ်ီဂန္တကၠသုိလ္က စီးပြားေရးပညာရွင္ Jim Adams က ဟားဗတ္တကၠသုိလ္မွာ သူနဲ႔ခဏကေလးဆံုလုိက္ရတဲ့ Yellen ဟာ လက္၀ါးႀကီးအုပ္ ေစ်းႏႈန္းသတ္မွတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ျပႆနာတစ္ခုမွာ သူ႔ကုိ ဘယ္လုိကူညီခဲ့တယ္ဆုိတာကုိ ျပန္ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ဟာ Five Easy Pieces ဆုိတဲ့ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားထဲက စားေသာက္ဆုိင္တစ္ခုထဲက ျမင္ကြင္းေပၚမွာ အေျခခံၿပီး စာတမ္းတစ္ေစာင္ကုိ ပူးတဲြေရးသားခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီစာတမ္းက ကုမၸဏီေတြဟာ ၀န္ေဆာင္မႈေတြကုိ သီးသန္႔ခဲြၿပီး ေရာင္းရမယ့္အစား ဘာေၾကာင့္ မဆုိင္တာေတြကုိ ေရာေထြးၿပီးထည့္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကတယ္ဆုိတာကုိ မီးေမာင္းထုိးျပခဲ့ၿပီး အဲဒီစာတမ္းက ရခဲ့တဲ့ရလဒ္ေတြက ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းကုိ ပံုေဖာ္တဲ့ေနရာမွာ အေထာက္အကူျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ "Janet မွာ တကယ့္ပညာရွင္ တစ္ေယာက္ရဲ႕ စိတ္ေနသေဘာထားရွိတယ္။ မ်က္စိနဲ႔ျမင္မွ ယံုတယ္ဆုိတဲ့ စီးပြားေရးပညာရွင္ေတြထဲမွာ သူ မပါဘူး။ သူက ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္တာကုိ ႀကိဳဆုိတယ္။ သူဟာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကုိ စိတ္ရွည္ရွည္ထားၿပီး ဘက္မလုိက္ဘဲ မွ်မွ်တတ စုေဆာင္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူစကားေျပာဖို႔လုိလာတဲ့အခါ ပညာသည္ဆန္တဲ့ ေလလံုးမုိးလံုးေတြ၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြအေပၚမွာ အားကုိးစရာမလုိေတာ့ဘူး" လို႔ Adams က ေျပာပါတယ္။

Yellen ဟာ အနာဂတ္မွာ ဘယ္လုိ အက်ပ္အတည္းမ်ဳိးထဲမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ စီးပြားေရးကုိ ေကာင္းေကာင္း အက်ဳိးေဆာင္ေပးႏိုင္တဲ့ ေအးေဆးတည္ၿငိမ္မႈကုိလည္း ျပေနပါတယ္။ သိသာထင္ရွားတဲ့ သာဓကကေတာ့ သမၼတအုိဘားမားက သူ႔ကုိဗဟုိဘဏ္ရဲ႕ အလုပ္အတြက္ သင့္ေတာ္တယ္လို႔ေျပာမယ္၊ မေျပာဘူးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က အျဖစ္အပ်က္ပါပဲ။ ေစာေစာပုိင္းတုန္းကေတာ့ Yellen ဟာ Bernanke ရဲ႕ ေနရာကုိ အလြယ္တကူဆက္ခံမယ့္သူ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီေနာက္မွာ တီးတုိးစကားက စၿပီးျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က Yellen ဟာ ေငြေၾကးေစ်းကြက္ကုိ နားမလည္ဘူးလို႔ေျပာၾကၿပီး တခ်ဳိ႕က သူ႔မွာ ထိပ္တန္းက အလုပ္အတြက္ ေလးနက္တဲ့ အရည္အခ်င္းမရွိဘူးလို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ အဲဒီ တီးတုိးစကားေတြနဲ႔အတူ Lawrence Summers ကလည္း ဒီရာထူးအတြက္ အမ်ားႀကီးပုိၿပီး တစ္ေျပးေနတယ္ဆုိတဲ့ ဂယက္႐ုိက္မႈတစ္ခု ေပၚလာပါတယ္။ Lawrence Summers ဟာ သမၼတကလင္တန္ရဲ႕ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးျဖစ္ခဲ့ၿပီး ဘ႑ာေရးအက်ပ္အတည္းတုန္းက သမၼတအုိဘားမားရဲ႕ အဓိက အႀကံေပးပုဂၢဳိလ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ Lawrence Summers က ဒီဗဟုိဘဏ္ရာထူးကုိ အေသအလဲ လုိခ်င္ေနတဲ့အတြက္ သူ႔ကုိေထာက္ခံသူေတြဟာ ႏုိင္ငံေရးအသုိင္း အ၀ုိင္းထဲမွာ Yellen ကုိ ထူးထူးဆန္းဆန္း ခ်ဳိးႏွိမ္တဲ့ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြ တစ္သီႀကီး လႊင့္ထုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ Summers ကုိ ေဘးတီးေပးတဲ့ အသံေတြက က်ယ္ေလာင္လာၿပီး Yellen က ႐ုတ္တရက္ ေမွးမွိန္သြားပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ေပ်ာက္ေတာ့ မသြားခဲ့ပါဘူး။ Summers က ေရွ႕ကေျပးေနၿပီဆုိတဲ့ ေကာလာဟလေတြ ထြက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ Yellen ဟာ Constitution ရိပ္သာလမ္းမွာရွိတဲ့ ဗဟုိဘဏ္ရဲ႕ စက်င္ေက်ာက္ခင္းထားတဲ့ သူ႔ရဲ႕႐ံုးမွာ ဘာမွ အပူအပင္မရွိတဲ့ပံုစံနဲ႔ ထုိ္င္ေနပါတယ္။ "သူက ၿပံဳးတယ္ဆုိ႐ံုကေလး ၿပံဳးၿပီး 'ကြၽန္မကုိေတာ့ ေဘးဖယ္မထားလုိက္ပါနဲ႔ဦး' လို႔ေျပာတယ္" လို႔ Laurence Meyer က ျပန္ေျပာျပပါတယ္။ Meyer ဟာ နာမည္ႀကီးတဲ့ စီးပြားေရး ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းသူနဲ႔ ဗဟုိဘဏ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေဟာင္းျဖစ္ၿပီး စက္တင္ဘာလတုန္းက Yellen ဆီကုိ သြားၿပီး ေတြ႕ခဲ့တဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မၾကာခင္မွာပဲ ကံၾကမၼာက တစ္ပတ္ ျပန္လည္ခဲ့ပါတယ္။ ႏုိဘယ္လ္ဆုရွင္တစ္ေယာက္နဲ႔ ဗဟုိဘဏ္ ဒုဥကၠ႒ေဟာင္းတစ္ေယာက္ပါတဲ့ ထိပ္တန္းစီးပြားေရးပညာရွင္ ငါးရာေက်ာ္က Yellen ကုိ ေထာက္ခံတဲ့စာတစ္ေစာင္ကုိ လက္မွတ္ထုိးၿပီး သမၼတအုိဘားမားဆီကုိ ပုိ႔လုိက္ၾကပါတယ္။ အထက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ Elizbeth Warren နဲ႔ Dick Durbin လုိ လစ္ဘရယ္ဒီမုိကရက္ေတြကလည္း အဲဒီအထဲကုိ ၀င္ၿပီးပါလာၾကပါတယ္။ Yellen ကုိ ေထာက္ခံသူေတြက Yellen ဟာ Hedge Fund တစ္ခုဆီက လာတဲ့ ခ်မ္းသာတဲ့ ဒုကၡသည္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ Summers နဲ႔ လားလားမွ မတူဘဲ ေငြေၾကးစနစ္ကုိ ပုိၿပီးလံုၿခံဳစိတ္ခ်ရေအာင္ ဘဏ္ႀကီးေတြကုိ တစ္ခုခုလုပ္မယ့္သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္တယ္လို႔ ေထာက္ခံေျပာဆုိၾကပါတယ္။ စက္တင္ဘာလလယ္မွာေတာ့ Summers က သူ႔ရဲ႕အမည္တင္သြင္းထားမႈကုိ ျပန္႐ုပ္သိမ္းသြားခဲ့ၿပီး ေနာက္ထပ္ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္အၾကာမွာေတာ့ သူ႔ရဲ႕ပါတီထဲကပဲ သာမန္လူတန္းစား အက်ဳိးစီးပြား၀ါဒီေတြရဲ႕ တုံ႔ျပန္မႈကုိ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ အုိဘားမားဟာ အဲဒီရာထူးအတြက္ Yellen ကုိ အမည္စာရင္းတင္သြင္းလုိက္ပါတယ္။
အဲဒီျဖစ္စဥ္ေတြတစ္ေလွ်ာက္မွာ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ၊ ကုန္သည္ႀကီးေတြကုိပဲ အက်ဳိးျပဳတဲ့ ႏုိင္ငံေရးကုိ မုန္းတီးတဲ့ Yellen ဟာ ဒီဇာတ္လမ္းကုိ သူ႔ဘာသာဆက္လိမ့္သြားေအာင္ လႊတ္ေပးထားလုိက္ၿပီး ဇဲြေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ဒီအတုိင္း ေပၿပီးထုိင္ေနခဲ့ပါတယ္။ "ဒီကိစၥႀကီးတစ္ခုလံုးကုိ Jenet ရဲ႕ ကုိင္တြယ္ပံုကုိင္တြယ္နည္းဟာ သူ႔အေပၚမွာရွိၿပီးသား ကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕ အထင္ႀကီးေလးစားမႈကုိ ပုိၿပီးႀကီးထြား သြားေစခဲ့တာအမွန္ပါပဲ" လို႔ Dallas ၿမိဳ႕က ဗဟုိဘဏ္ President ျဖစ္တဲ့ Richard Fisher က ေျပာခဲ့ပါတယ္။ Fisher ဟာ မူ၀ါဒေရးရာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး Yellen နဲ႔ မၾကာခဏ သေဘာထားကဲြလဲြေပမဲ့ Yellen ကုိ အမည္တင္သြင္းလုိက္တာကုိ ေထာက္ခံခဲ့ပါတယ္။ "သူက တည္ၿငိမ္တယ္။ မွ်တမႈ ရွိတယ္။ အလြန္အကြၽံ မတုန္႔ျပန္ဘူး။ ဗဟုိဘဏ္ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္အတြက္ ခင္ဗ်ားတို႔လုိခ်င္တာ အဲဒါေတြပဲ မဟုတ္လား။ တစ္ခါတေလက်ေတာ့ လူေကာင္းေတြနဲ႔မွ လုပ္လို႔ရတယ္ဗ်" လို႔ Fisher ကေျပာပါတယ္။
Federal Open Market Committee မွာ ပါေနတဲ့ ဗဟုိဘဏ္ကမူ၀ါဒခ်မွတ္တဲ့ တျခားပုဂၢဳိလ္ ၁၈ ေယာက္ (ေဒသဆုိင္ရာ President ၁၂ ေယာက္နဲ႔ ၀ါရွင္တန္က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေျခာက္ေယာက္) ကုိ သူ႔ဘက္ပါေအာင္ စည္း႐ံုးဖို႔အတြက္ သူ႔မွာ စိတ္ရွည္မႈနဲ႔ စိတ္ဓာတ္ႀကံ့ခုိင္မႈ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုး လုိပါလိမ့္မယ္။ Federal Open Market Committee ဟာ ေငြေၾကးမူ၀ါဒခ်မွတ္တဲ့ အဓိကအုပ္စုျဖစ္ၿပီး သူတို႔ထဲက ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ စီးပြားေရး အေဆာက္အအံုႀကီး ဘယ္ကုိ ဦးတည္ၿပီးသြားေနသလဲဆုိတဲ့အေပၚ သူတို႔ရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္အျမင္ေတြကို ျဖန္႔ဖို႔အတြက္ အစည္းအေ၀းေတြ ၿပီးဆံုးတုိင္း ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ပဲ CNCB ႐ုပ္ျမင္သံၾကားသတင္းဌာနကုိ အေျပးအလႊား သြားတတ္ၾကပါတယ္။ မိနစ္ ၈၀ ၾကာတဲ့ အင္တာဗ်ဴး တစ္ခုမွာ Yellen က "လြတ္လပ္တဲ့ေတြးေခၚမႈနဲ႔ လြတ္လပ္တဲ့ ႐ႈေထာင့္အျမင္ေတြ ထုတ္ေဖာ္ျပသတာကုိ သူ႔အေနနဲ႔ သေဘာက်တာမွန္ေပမဲ့ သူ႔ရဲ႕အလုပ္က အမ်ားရဲ႕႐ႈေထာင့္အျမင္ကုိ ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ျဖစ္ၿပီး အဲဒီ ႐ႈေထာင့္အျမင္ကုိပဲ ေစ်းကြက္ေတြက တုံ႔ျပန္ရမွာျဖစ္တယ္" လို႔ ရွင္းရွင္း လင္းလင္းေျပာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြေတြ ခဏခဏပုိၿပီး လုပ္ေပးတာလည္း ပါ၀င္ၿပီး အဲဒီသတင္းစာ ရွင္းလင္းပဲြေတြကုိ သူက ေတာ္ေတာ္ လုိလုိလားလားရွိေနတယ္လို႔ သူနဲ႔ရင္းႏွီးတဲ့လူ ေတြေတာ္ေတာ္မ်ားက ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။

က်ဳိးပဲ့သြားလို႔ ျပန္ဆက္ထားတဲ့ စီးပြားေရးႀကီး ျပန္ေကာင္းလာေအာင္ ေက်ာက္ပတ္တီးလုိ လုပ္ေဆာင္ေပးခဲ့တဲ့ 'အေရအတြက္ ေလွ်ာ့ခ်ေရးအစီအစဥ္' ေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကုိ ႀကီးၾကပ္တဲ့ အလုပ္ဟာ Yellen ရဲ႕ပထမဦးဆံုးစိန္ေခၚမႈ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ အေရးႀကီးတဲ့လကၡဏာေတြ စၿပီး အထစ္အေငါ့ ျဖစ္လာၿပီဆုိရင္ အဖုိးတန္ပစၥည္း၀ယ္ယူမႈ ေလ်ာ့နည္းသြားမႈနဲ႔ 'ေရွ႕သုိ႔လမ္းၫႊန္မႈ' ဆီကုိ ေရြ႕လ်ားမႈေတြက စီးပြားေရးျပန္လည္ဦးေမာ့မႈကုိ ထိန္းထားၾကလိမ့္ဦးမယ္ဆုိတာကုိ သူက ေသခ်ာေအာင္ လုပ္ရပါလိမ့္မယ္။ ေရွ႕သုိ႔လမ္းၫႊန္မႈဆုိတာကေတာ့ စီးပြားေရးအေဆာက္အအံုႀကီး ေနာက္ထပ္ ပုိေကာင္းလာတဲ့အထိ အတုိးႏႈန္းေတြကုိ နည္းေအာင္ထိန္းထားဖို႔ ကာလပုိၿပီးၾကာၾကာတာ၀န္ယူမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ေနတဲ့ ဗဟုိဘဏ္ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ေတြကုိဆုိလုိတာျဖစ္ပါတယ္။ (ဗဟုိဘဏ္က အျပည့္အ၀ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့ အတုိးႏႈန္းေပါက္ေစ်းေတြ အလြယ္တကူ စတက္ၿပီး အိမ္ေစ်းကြက္လုိဟာေတြကုိ လမ္းလဲြေရာက္သြားေအာင္ လုပ္ပစ္မယ့္ အႏၲရာယ္တစ္ခုရွိပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ လအနည္းငယ္တုန္းက အဖုိးတန္ ပစၥည္း၀ယ္ယူမႈ ေလ်ာ့က်သြားလိမ့္မယ္လို႔ ဗဟုိဘဏ္က ပထမဆံုးအရိပ္အျမြက္ ျပလုိက္တဲ့အခါမွာ အဲဒီလုိျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။)

လက္ရွိသူ႔ရဲ႕ ေနရာကုိ၀င္ၿပီး ဗဟုိဘဏ္ရဲ႕ ဒုဥကၠ႒ ျဖစ္လာဖြယ္ရာရွိတဲ့ ခုိင္မာၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ စိတ္ဓာတ္ရွိတဲ့ အစၥေရးဗဟုိဘဏ္အႀကီးအကဲ နဲ႔ ကမၻာ့ဘဏ္အႀကီးအကဲေဟာင္း Stanley Fischer နဲ႔ ဘယ္လုိ ပူးေပါင္းလုပ္ကုိင္ရမလဲဆုိတာကုိလည္း Yellen တြက္ခ်က္ရမွာပါ။ အဲဒါကုိ သူလုပ္ႏိုင္မယ္လို႔ ယူဆၿပီး အတြင္းလူေတြနဲ႔ နာမည္ႀကီးရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြေတာ္ေတာ္မ်ားက PIMCO ရဲ႕ CEO ျဖစ္သူ Mohamed El-Erian ရဲ႕ "အဲဒီႏွစ္ေယာက္ေပါင္းမိသြားရင္ ဘယ္သူမွ လုိက္လို႔ မီေတာ့မွာမဟုတ္ဘူး" ဆုိတဲ့ အကဲျဖတ္ခ်က္ကုိ သေဘာတူခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီ ႏွစ္ေယာက္တဲြလုိက္ရင္ Yellen ရဲ႕အဖဲြ႕လုိက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးဆုိင္ရာ ကြၽမ္းက်င္မႈနဲ႔ Fischer ရဲ႕နက္႐ႈိင္းတဲ့ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ ဖန္တီးမႈေတြအျမင္ေတြကုိ ေပါင္းစပ္ၾကပါလိမ့္မယ္။ "သူက သူ႔ရဲ႕ အလုပ္မွာေရာ ပုဂၢဳိလ္ေရးကိစၥမွာပါ သူ႔နံေဘးမွာ အရမ္းေတာ္ၿပီး အားေကာင္းတဲ့လူေတြနဲ႔ ၀န္းရံထားတာဗ်" လို႔ ဒုတိယ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးေဟာင္းက ေျပာပါတယ္။

Yellen ဟာ Dodd-Frank ဘဏ္လုပ္ငန္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္း ေတာ္ေတာ္မ်ားရဲ႕ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ရြက္မႈေတြကုိ ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲဖို႔နဲ႔ မေအာင္ျမင္လို႔ မျဖစ္ေတာ့တဲ့ ဧရာမ ျပႆနာႀကီးက ေနာက္ဆံုးမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ေနာက္ေက်ာကုိ ေရာက္ေန၊ မေန အကဲျဖတ္ဖို႔ ႀကဳိးစားရတဲ့အတြက္ သူ႔အေနနဲ႔ အခုထက္ ေနာက္ထပ္နည္းနည္းပုိၿပီး လုပ္ရပါလိမ့္ဦးမယ္။ ဘဏ္လုပ္ငန္း စနစ္ကုိ လံုၿခဳံစိတ္ခ်ရေအာင္ ဘယ္လုိ အာမခံရမလဲဆုိတာကုိ ေဖာ္ထုတ္ရတဲ့အလုပ္ဟာ သူ႔ကုိ သူခ်စ္တဲ့ဆန္ဖရန္စစၥကုိ ပင္လယ္ေကြ႕ နယ္ေျမဆီက (Yellen ဟာအျပင္ကုိ ခရီးရွည္ လမ္းေလွ်ာက္ထြက္ရတာကုိ ေတာ္ေတာ္စဲြလမ္းႏွစ္သက္ပါတယ္) ၀ါရွင္တန္ကုိ ျပန္ဆဲြေခၚ သြားခဲ့တဲ့ စိန္ေခၚမႈတစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေနာက္ဘက္ကမ္း႐ုိးတန္းက ေခ်းေငြေတြျပန္မဆပ္တဲ့ အက်ပ္အတည္းႀကီးရဲ႕ ေရွ႕တန္းမွာေနခဲ့ၿပီးတဲ့ Yellen ဟာ အခုတစ္ခါ ဘဏ္လုပ္ငန္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ က်န္ေနေသးတဲ့ ယုိေပါက္ေတြကုိ ပိတ္တဲ့ေနရာမွာ ကူညီဖို႔ ဆႏၵျပင္းျပေနျပန္ပါတယ္။

"ေငြေၾကး အက်ပ္အတည္းတစ္ခု ရွိလာတဲ့အခါ ဗဟုိဘဏ္ဟာ အစအနေတြကုိ လုိက္ေကာက္ရတဲ့အဖဲြ႕ အစည္းပဲ အၿမဲျဖစ္ခဲ့တာပါ။ သူ႔ကုိ တီထြင္ဖန္တီးခဲ့တာကလည္း အဲဒီ အလုပ္ကုိလုပ္ဖို႔ဆုိတာ အမွန္ပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေငြေၾကးတည္ၿငိမ္မႈအေပၚ ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြကုိ အကဲျဖတ္ဖို႔ႀကဳိးစားတဲ့ တက္ၾကြတဲ့ အစီအစဥ္တစ္ခုေတာ့ ကြၽန္မတို႔မွာ ဘယ္တုန္းကမွ မရွိခဲ့ဘူး" လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
အခုဆုိရင္ စီးပြားေရးအက်ပ္အတည္းႀကီးရဲ႕ ေနာက္ပုိင္းမွာဖဲြ႕စည္းလုိက္တဲ့ အဖဲြ႕အစည္းတစ္ခုျဖစ္တဲ့ 'ေငြေၾကးတည္ၿငိမ္မႈ ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲေရးေကာင္စီ' ရဲ႕အဖဲြ႕၀င္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ဗဟုိဘဏ္ဥကၠ႒ဟာ ပုန္းကြယ္ေနတဲ့ အႏၲရာယ္ေတြအတြက္ လုပ္ငန္းေတြ၊ က႑ေတြနဲ႔ အဖဲြ႕အစည္းေတြကုိ အႏွံ႔လုိက္ၾကည့္ေနပါလိမ့္မယ္။ 'Dodd-Frank ဟာ လမ္းျပေျမပံုေကာင္းတစ္ခုျဖစ္ၿပီး လုိအပ္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကုိ အမ်ားဆံုးခင္းက်င္းထားတယ္လို႔ ကြၽန္မထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္မတို႔မလုပ္ဖူးခဲ့ေသးတဲ့ ေနာက္ထပ္ လုပ္ငန္းစဥ္တခ်ဳိ႕ကုိလည္း ကြၽန္မတို႔လုပ္ဖို႔ လုိေကာင္းလုိလိမ့္မယ္" လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ဗဟုိဘဏ္ဟာ ႏုိင္ငံရဲ႕ အႀကီးဆံုး ဘဏ္ႀကီးေတြအတြက္ ပုိၿပီးျမင့္မားတဲ့ ရင္းႏွီးေငြလုိအပ္ခ်က္ကုိ ေထာက္ခံအားေပးခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္မွာ ျပ႒ာန္းႏိုင္ဖြယ္ရာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံတကာစံႏႈန္းအသစ္ေတြထက္ေတာင္ ပုိၿပီးျမင့္မားမယ့္ ရင္းႏွီးေငြေတြကုိ ေထာက္ခံခဲ့တာပါ။ (အဲဒီႏႈန္းေတြဟာ ဘယ္ေလာက္အထိ ျမင့္သင့္တယ္ဆုိတာကုိ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြေပးဖို႔ ဗဟုိဘဏ္က ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္) ဒါေတြအားလံုးက Yellen ဟာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း ပုိမုိတင္းက်ပ္ေရးကုိ Alan Greenspan ထက္ေရာ သူ႔ေရွ႕ကဥကၠ႒ Bernanke ထက္ပါ ဘယ္ေလာက္အထိ ပုိၿပီးေထာက္ခံတယ္ဆုိတာကုိ အထင္အရွားျပေနပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးေတာ့ ေန႔ဆုိတာ ကုန္ဆံုးသြားတဲ့အခါ ေန႔စဥ္ ေန႔တုိင္းရဲ႕စီးပြားေရးဦးစီးခ်ဳပ္ႀကီးျဖစ္တဲ့ Jenet Yellen ဟာ Wall Street ရဲ႕အျမင္နဲ႔ မဟုတ္ဘဲ Main Street ရဲ႕ က်န္းမာေရးနဲ႔ သူ႔ကုိယ္သူ အကဲျဖတ္ပါလိမ့္မယ္။ "ဒါဟာ (အဖုိးတန္ပစၥည္းေတြ ၀ယ္တာဟာ) လူခ်မ္းသာေတြကုိပဲ အေထာက္အကူျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ လူေတာ္ေတာ္မ်ားက ေျပာေနၾကတယ္ဆုိတာကုိ ရွင္တို႔ အသိပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါ မမွန္ပါဘူး။ ကြၽန္မတို႔ရဲ႕မူ၀ါဒက ေငြသံုးစဲြမႈကုိ အားေပးၿပီး စီးပြားေရး ဦးေမာ့လာမႈကုိ အေထာက္အကူျပဳတဲ့ ကာလရွည္ အတုိးႏႈန္းေတြကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ထားဖို႔ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ (စီးပြားေရးကုိ လႈံ႕ေဆာ္ေပးတဲ့အရာ) ရဲ႕တစ္စိတ္တစ္ေဒသဟာ အိမ္ေတြနဲ႔ စေတာ့ေတြရဲ႕ ပုိၿပီးျမင့္မားတဲ့ေစ်းႏႈန္းေတြကုိ ျဖတ္သန္းလာပါတယ္။ အဲဒီ ေစ်းႏႈန္းေတြက အိမ္ေတြ၊ စေတာ့ေတြရွိတဲ့ လူေတြကုိ ေငြေတြပုိၿပီး သံုးစဲြေအာင္ လုပ္ေပးပါတယ္။ အဲဒီဟာက စီးပြားေရး အေဆာက္အအံုႀကီးတစ္ခုလံုးထဲမွာ အလုပ္အကုိင္ေတြကုိ ဖန္တီးေအာင္လုပ္ေပးၿပီး ၀င္ေငြေတြကုိ တုိးေအာင္လုပ္ေပးပါတယ္" လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ တက္ေနတဲ့ဒီေရဟာ သေဘၤာအားလံုးကုိ ျမင့္တက္သြားေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒီစကားဟာ မၾကာေသးခင္ႏွစ္ေတြတုန္းက ကြန္ဆာေဗးတစ္ေတြ အၿမဲသံုးႏႈန္းခဲ့ၾကတဲ့ စကားျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီစကားကုိ သမၼတကေနဒီက အရင္ဆံုးေျပာခဲ့တယ္ဆုိတာကုိ သတိရသင့္ပါတယ္။ Yellen ကေတာ့ အဲဒီစကားကုိ အခုထိယံုၾကည္ေနတုန္းပါပဲ။

http://www.myanmarb2bmagazine.com မွ ျပန္လည္ကူးယူ ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။

Read More

ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း အလားအလာ

ဘ႑ာေရးက်ြမ္းက်င္သူ ေဒါက္တာေအာင္သူရႏွင့္ ေတြ႕ဆုံျခင္း
(ဟိန္းေဇာ္ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းသည္)

လာမည့္လအနည္းငယ္အတြင္း ျမန္မာျပည္၌ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းကစတင္ အသက္၀င္ေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ ယင္းရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း (YSX)ကို ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေျခမရႇိ၊ ဟန္ျပသက္သက္သာျဖစ္မည္ဟု ေ၀ဖန္ေနသူမ်ားရႇိသလို ျမန္မာျပည္၏ စီးပြားေရးအလားအလာေကာင္းေၾကာင့္ အေကာင္းျမင္မႈမ်ားလည္း ရႇိေနသည္။ သို့ျဖစ္ရာ ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းအလားအလာအခ်ဳိ႕ႏႇင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားေပးေနသည့္ ThuraSwiss ကုမၸဏီ၏ CEO ေဒါက္တာေအာင္သူရႏႇင့္ ယခုလို ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။

မဂၤလာပါ ကိုေအာင္သူရေရ။ မၾကာေသးခင္ကဘ႑ာေရးဒု၀န္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္သိမ္းက စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းစဖို့အတြက္ျပင္ဆင္မႈက ရာခိုင္ႏႈန္း ၆၀-၇၀ ေလာက္ၿပီးသြားၿပီလို႔ ေျပာပါတယ္။ လာမယ့္ေအာက္တိုဘာမႇာစမယ္၊ အခ်ိန္ကသိပ္မလိုေတာ့ဘူးဆိုေတာ့ လက္ရႇိျပင္ဆင္ၿပီးသား အေနအထားကိုသံုးသပ္ၾကည့္ရင္ လာမယ့္ေအာက္တိုဘာမႇာ အဆင္ေျပေျပ ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕ စႏိုင္ပါ့မလား။

ဒါကေတာ့ သိပ္ေတာ့မေျပာတတ္ဘူး။ ႏႇစ္ဖက္ရႇိတာဆိုေတာ့ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းအတြက္ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒက အဆင္သင့္ျဖစ္ေနၿပီ။ ဒါေပမဲ့ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းဘက္က က်န္တယ္။ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းဘက္က အေဆာက္အအံုကိုေတာ့ ျပင္ဆင္ေနတယ္လို႕ ေျပာတယ္။ ၿပီးမႇ IT System ေတြ ဘာေတြ အကုန္လံုး Install လုပ္ရမယ္။ Setup လုပ္ရမယ္။ အဲဒီအပိုင္းေတာ့ ဂ်ပန္ေတြနဲ႔ လုပ္ေနတ့ဲကိစၥျဖစ္တဲ့အတြက္ အစ္ကိုတို႔လည္း သိပ္မသိလႇဘူး။ ဟို တစ္ေလာက ICTအတြက္ တင္ဒါေခၚထားတယ္။ အဲဒီဟာေတြက ဘယ္ေလာက္ျမန္မလဲဆိုေတာ့ အစ္ကိုတို႔လည္း မေျပာတတ္ဘူး။ ေနာက္တစ္ပိုင္းကေတာ့ Securities ကုမၸဏီဘက္က ရႇိမယ္။ လုိင္စင္ေတြဘာေတြ ခ်ေပးၿပီးရင္ လုပ္ရမယ့္ကိစၥ ႏႇစ္ခုရႇိတယ္။ တစ္ခုက IT Infrastructure ကို ျပင္ဆင္ရမယ္။ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းနဲ႔ သူတို႔ ခ်ိတ္ရမယ္။ ဒုတိယအပိုင္းကေတာ့ ၀န္ထမ္းေတြခန္႔ရမယ္။ Training ေပးရမယ္။ ဒါကအခ်ိန္ကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ကပ္ေနၿပီ။ ဖိဖိစီးစီး လိုင္စင္ခ်ၿပီးခါစ လုပ္ရင္ေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ေပါ့။ အစပိုင္းမႇာ ဒီစေတာ့အိတ္ခ်ိန္းက Business ကလည္း မ်ားဦးမႇာမဟုတ္ေသးဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ Listed ကုမၸဏီဆိုရင္လည္း မ်ားဦးမႇာ မဟုတ္ေသးဘူး။ လုပ္ႏိုင္ဖို႔ပဲ အေရးႀကီးပါတယ္။ စလုပ္ႏိုင္ၿပီးရင္ Step by Step ေတြ အကုန္လံုးကို ပိုၿပီးေကာင္းေအာင္ လုပ္သြားလို႔ ရပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္တို႔ သိရသေလာက္ေတာ့ Listing လုပ္ဖို႔ MAPCO နဲ႔ AGD ကေတာ့ နာမည္ထြက္ေနတယ္။ အစ္ကိုတို႔ ၾကားမိသေလာက္ ဘယ္ကုမၸဏီေတြ ျဖစ္ႏိုင္ေသးလဲ။ စတဲ့အခ်ိန္မႇာ ဘယ္ႏႇခုေလာက္ Operate လုပ္ျဖစ္မယ္ထင္လဲ။ Securities ကုမၸဏီအေနနဲ႔ဆိုရင္ေကာ ဘယ္ႏႇခုေလာက္ရႇိမႇ စေတာ့မားကက္အတြက္ Effective ျဖစ္ႏိုင္မလဲ။

ေျပာဖို႔ကေတာ့ ခက္ပါတယ္။ AGD တို႔၊ MAPCO တို႔ ဆိုတာကေတာ့ လူေတြ ေျပာေနၾကတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္ဟာမႇေတာ့ Confirm မျဖစ္ထားပါဘူး။ သိသေလာက္ကေတာ့ FMI လည္း ႀကိဳးစားေနတယ္။ ဒါလည္း ဘယ္ေလာက္အထိ ျဖစ္မယ္ဆိုတာ မသိႏိုင္ဘူး။ ကိုယ္လည္း Process ထဲမႇ ပါထားတာ မဟုတ္ဘူးေလ။ အစပိုင္းမႇာေတာ့ ကုမၸဏီတစ္ခုနဲ႔ပဲစစ၊ ငါးခုနဲ႔ပဲစစ စဖို႔ အေရးႀကီးတယ္။ ကုမၸဏီနည္းနည္းနဲ႔ပဲ စလို႔ မေအာင္ျမင္ဘူးလို႔ ေျပာလို႔မရဘူး။ အစပိုင္းကေတာ့ အစမ္းသပ္ခံကာလလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ၿပီးရင္ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ကုမၸဏီတစ္ခုၿပီးတစ္ခု တိုးလာမႇာပဲ။ စဖြင့္တဲ့အခ်ိန္မႇာ ကုမၸဏီဘယ္ႏႇစ္ခုရႇိရမယ္ဆိုတာ အေရးမႀကီးဘူး။ Infrastructure အဆင္သင့္ျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္။ ထားလိုက္ပါေတာ့ ကုမၸဏီတစ္ခုနဲ႔ စၿပီးေတာ့ ေနာက္ႏႇစ္လေနၿပီးေတာ့မႇ ကုမၸဏီတစ္ခု တိုးလာတယ္။ ေနာက္သံုးေလးလေနမႇ ႏႇစ္ခု၊ သံုးခု တိုးလာတယ္ဆိုလည္း အဆင္ေျပတယ္။ ဗီယက္နမ္မႇာဆိုရင္ ၂၀၀၀-၂၀၀၆ ကာလတုန္းက OTC (Over The Counter Market) နဲ႔ စခ့ဲတာ။ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းနဲ႔ စခဲ့တာမဟုတ္ဘူး။ OTC ေစ်းကြက္မႇာလည္း သူတို႔ သုညနဲ႔ စခဲ့ၿပီးေတာ့ ေနာက္ပိုင္း ၂၀၁၂ ခုႏႇစ္ေလာက္ေရာက္ေတာ့ သံုးရာေက်ာ္သြားၿပီ။ စတာေတာ့ သုည နဲ႔ စမႇာပဲ။ အဲဒီေတာ့ စဖြင့္တဲ့အခ်ိန္မႇာ ကုမၸဏီငါးခုရႇိမႇ ေအာင္ျမင္တယ္၊ ဆယ္ခုရႇိမႇ ေအာင္ျမင္တယ္လို႔ ေျပာလို႔ မရဘူး။ အမ်ားႀကီးနဲ႔ စၿပီးမႇ ေနာက္ပိုင္း System မႏိုင္လို႔၊ ဒါမႇမဟုတ္ မကြၽမ္းက်င္လို႔ Crash ျဖစ္သြားတာနဲ႔စာရင္ နည္းနည္းေလးနဲ႔ပဲ စၿပီးေတာ့ ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္းတိုးသြားတာ ပိုေကာင္းမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

Securities ကုမၸဏီကေတာ့ ဘယ္ႏႇခုေလာက္ဆိုရင္ ဒီေစ်းကြက္ အတြက္ Effective ျဖစ္မလဲ။

အစပိုင္းမႇာ Listed ကုမၸဏီက မမ်ားဘူးဆိုေတာ့ Securities ကုမၸဏီကလည္း အမ်ားႀကီးမလိုဘူး။ ပထမႏႇစ္ႏႇစ္ေလာက္က ကုမၸဏီဘယ္ႏႇခုခ်ေပးမလဲ မသိဘူး။ မ်ားမ်ားခ်ေပးရင္လည္း ပထမႏႇစ္ႏႇစ္ေလာက္က မျမတ္ႏိုင္ေသးဘူး။ ပထမႏႇစ္ႏႇစ္၊ သံုးႏႇစ္ေလာက္က Investment Period လို႕ပဲ ၾကည့္ရမႇာပဲ။ ၀င္ေငြမရေသးေပမဲ့ ၀န္ထမ္းလစာေတြေပးရမယ္၊ ကုန္က်စရိတ္ေတြရႇိမယ္ဆိုတဲ့အတြက္ အဲဒီအခ်ိန္အတြင္းမႇာ႐ံႈးဖို႔ မ်ားတယ္။ ၿပီးေတာ့မႇ Listed ကုမၸဏီေတြလည္း မ်ားလာၿပီး Investorေတြ ပိုရႇာေတြ႕တယ္ဆိုမႇ အျမတ္ေတြဘာေတြ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္လာမယ္။ Securities ကုမၸဏီေတြက အစပိုင္းမႇာ သူတို႔အေနနဲ႔ Investment Period လို႔ ယူဆရမႇာပါ။

ခုနကေျပာသြားတဲ့အထဲမႇာ ဗီယက္နမ္က ပထမငါးႏႇစ္ေလာက္မႇာ OTC နဲ႔ စခဲ့တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈခ်င္းနီးစပ္တဲ့ လာအိုနဲ႔ ကေမၻာဒီးယားမႇာဆိုရင္ ကုမၸဏီႏႇစ္ခုသံုးခုေလာက္နဲ႔ပဲ ေတာ္ေတာ္ေလး ေစ်းကြက္ေအးေနတဲ့ အေနအထားရႇိတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီမႇာေကာ စစခ်င္းမႇာ စေတာ့ေစ်းကြက္ကၿငိမ္ေနၿပီး OTC ကပဲ အားေကာင္းတာမ်ဳိး ျဖစ္လာႏုိင္လား။

ဒါကလည္း အစိုးရရဲ႕ Incentive (မက္လံုး) ေပၚ မူတည္ပါတယ္။ ကေမၻာဒီးယားနဲ႔ လာအိုက စီးပြားေရးအရပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လူဦးေရအရပဲျဖစ္ျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ယႇဥ္လို႔မရဘူး။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ယႇဥ္မယ္ဆိုရင္ ဗီယက္နမ္နဲ႔ပဲ ပိုယႇဥ္လိုု႔ ရမယ္ထင္တယ္။ အေရးႀကီးတာက ဗီယက္နမ္မႇာေတာ့ လက္ရႇိ ငါးရာေလာက္ရႇိတယ္ ထင္တယ္။ ဗီယက္နမ္ဘက္မႇာ အစပိုင္းမႇာ Listed ကုမၸဏီက ဘယ္ကလာလဲဆိုေတာ့ State Owned Enterprise ေတြဆီက လာတယ္။ State Owned (အစိုးရပိုင္) ကုမၸဏီေတြကို Public ေျပာင္းၿပီးေတာ့ Listing လုပ္လိုက္တယ္။ ျမန္မာျပည္မႇာက State Owned ေတြဆီကေတာ့ သိပ္လာမယ္မထင္ဘူး။ လက္ရႇိ Public ကုမၸဏီေတြကလည္း စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းကို တင္ဖို႔ သိပ္အဆင္မေျပလႇဘူး။ ႏွစ္ရာေလာက္ ရႇိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ Public ကုမၸဏီ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက လုပ္ငန္း စလုပ္ခါစေလးေတြ၊ ဒါမႇမဟုတ္ ေသးေသးေလးေတြ၊ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏႇစ္ႏႇစ္အတြင္းမႇာစခဲ့တဲ့ ကုမၸဏီေတြ မ်ားတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္အျမင္္မႇာေတာ့ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းမႇာ Listing လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြက Private Sector က လာမယ္ထင္တယ္။ ေအာင္ျမင္တဲ့ Private ကုမၸဏီေတြက Public ကုမၸဏီေတြ အျဖစ္ေျပာင္းၿပီး Listing လုပ္တာ အားသာခ်က္တစ္ခုေတြ႕တယ္ဆိုရင္ သူတို႔ လုပ္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္တယ္။ ေအာင္ျမင္တဲ့ Private ကုမၸဏီေတြဆိုတာ မ်ားေသာအားျဖင့္ သူေဌးတစ္ဦးတည္းပိုင္တဲ့၊ ဒါမႇမဟုတ္ အမ်ားအားျဖင့္ သူေဌးတစ္ဦးစီ Control လုပ္ေနတဲ့ ကုမၸဏီေတြပဲေလ။ သူတို႔အေနနဲ႔ ဘာကိုစဥ္းစားမလဲဆိုေတာ့ Listing လုပ္ရင္ သူတို႔အတြက္ ဘာျဖစ္သြားမလဲ။ Cost ေတြ ပိုမ်ားသြားမယ္၊ Transparency ပိုလုပ္ရမယ္၊ ပိုခက္မယ္၊ ခါတိုင္း သူတို႔ တစ္ေယာက္တည္း ဆံုးျဖတ္ေနက်ကိစၥကို တစ္ေယာက္တည္း ဆံုးျဖတ္လို႔ မရေတာ့ဘူး။

ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ Shareholder ေတြ ထပ္၀င္လာရင္ နဂိုပိုင္ရႇင္က Majority ကိုင္ထားရင္ေတာင္ ဒီအေၾကာင္းေၾကာင့္ ဒီလိုမ်ဳိး Decision လုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို တင္ျပရေတာ့မယ္။ သူတို႔အတြက္က Mentality ေျပာင္းဖို႔ ပိုလိုလာမယ္။ Accounting ေတြဘာေတြကအစ Transparency ရႇိဖို႔ ပိုလိုလာမယ္။ အားနည္းခ်က္က အဲဒါေတြရႇိတယ္ဆိုေတာ့ သူတို႔အတြက္ အားသာခ်က္က ဘာေတြရႇိမလဲစဥ္းစားမယ္။ ဒီအားသာခ်က္က ပိုမ်ားေနရင္သူတို႔ Listing လုပ္ဖို႔ စိတ္၀င္စားမယ္။ အားသာခ်က္က ဘာျဖစ္ႏုိင္လဲဆိုေတာ့ အဓိကက သူတို႔ လုပ္ငန္းေတြ တိုးခ်ဲ႕ခ်င္တယ္၊ ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီ၀င္လာၿပီး အၿပိဳင္အဆိုင္မ်ားလာရင္ သူတို႔ရဲ႕ Capital နဲ႔ မလံုေလာက္ေတာ့ဘူး။ သူတို႔အေနနဲ႔ လုပ္ငန္းတိုးခ်ဲ႕ဖို႔ ပိုက္ဆံရႇာေနၿပီဆိုရင္ ဘဏ္ေတြဆီက သြားေခ်းဖို႔ အဆင္မေျပဘူးဆိုရင္ Investor ထပ္ရႇာႏိုင္မႇ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြ တိုးခ်ဲ႕လို႔ရမယ္။ သူတို႔အေနနဲ႔ အစက ၁၀၀ရာခုိင္ႏႈန္းပိုင္ေနတဲ့ အေနအထားကေန ေနာက္ပိုင္း ၅၁ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ ပိုင္ခ်င္ပိုင္ေတာ့မယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ ၅၁ ရာခုိင္ႏႈန္းပဲ ပိုင္တဲ့ကုမၸဏီက အရမ္းပိုေအာင္ျမင္တဲ့၊ ပိုၿပီးႀကီးတဲ့ ကုမၸဏီျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ေငြေၾကးပမာဏအေနနဲ႔ ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ကုမၸဏီႀကီးရဲ႕ ၅၁ ရာခုိင္ႏႈန္းက ကုမၸဏီအေသးရဲ႕ ၁၀၀ ရာခုိင္ႏႈန္းထက္ ပိုမ်ားႏုိင္တယ္။ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြ၀င္လာလို႕ သူတို႔နဲ႔ Partner လုပ္မယ္ဆိုရင္လည္း Position ပိုေကာင္းတယ္။ Competition ဆိုရင္လည္း ကိုယ့္ကုမၸဏီက ပိုၿပီးေတာ့ ယႇဥ္ႏိုင္တယ္။ အခုလူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားက ဘာေတြ႕ၾကလဲဆိုေတာ့ Mr. Serge Pun တို႔ အုပ္စုဆိုရင္ YOMA Strategic ရႇိတယ္။ သူက ျမန္မာျပည္မႇာ Listing လုပ္ထားတာေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ စင္ကာပူမႇာ Listing လုပ္ထားတာ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလို Listing လုပ္ထားတဲ့အတြက္ သူတို႔ အုပ္စုက စိတ္ခ်ရတယ္ဆိုတဲ့ အျမင္မ်ဳိးရႇိတယ္။ Image ပို ေကာင္းသြားတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ Listing လုပ္ဖို႔ဆိုတာက Criteria ေတြကို ကိုယ့္ဘက္က ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္မႇ Listing လုပ္ခြင့္ေပးတာကိုး။ ၿပီးေတာ့ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းကလည္း ေတာက္ေလ်ာက္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္။ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီတစ္ခုက ဥပမာ- KFC တုိ႔၊ ဒါမႇမဟုတ္လည္း ကုမၸဏီအႀကီးႀကီးတစ္ခုက ျမန္မာျပည္ကို၀င္လာရင္ ဘယ္သူနဲ႔ Partner လုပ္မလဲ သူတို႔ စဥ္းစားေတာ့မယ္။ ဒီကုမၸဏီက Listed ကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္ေနတယ္ဆိုရင္ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းကလည္း နာမည္ေကာင္းတယ္ဆိုရင္ အဲဒီ Listed ကုမၸဏီတစ္ခုနဲ႔ သူတို႔တြဲလုပ္ဖို႔ သူတို႔ ပိုလြယ္တယ္။ Private ကုမၸဏီတစ္ခုက်ေတာ့ သူတို႔ ဘယ္ေလာက္ပဲ ေအာင္ျမင္ေအာင္ျမင္၊ သူတို႔အေၾကာင္းကို ဘာမႇမသိဘူး။ Transparent မျဖစ္ဘူးဆိုရင္ အရြယ္အစားခ်င္း တူရင္ေတာင္ Listed ကုမၸဏီနဲ႔ပဲ တြဲလုပ္လိမ့္မယ္။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာျပည္ကလည္း ေနာက္ငါးႏႇစ္၊ ဆယ္ႏႇစ္မႇာ လုပ္ငန္းေတြ ပိုတိုးခ်ဲ႕လာမယ္ဆိုတာ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈနဲ႔လည္း ေတာ္ေတာ္ေလးဆိုင္တယ္။ ႏု္င္ငံျခားရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူနဲ႔ တြဲလုပ္ႏိုင္တဲ့ ကုမၸဏီကလည္း ပိုၿပီးေတာ့ ေအာင္ျမင္ႏိုင္မယ္။ အဲဒီေတာ့ တခ်ဳိ႕ကုမၸဏီေတြက Listing လုပ္ထားတယ္ဆိုရင္၊ စေတာ့အိတ္ ခ်ိန္းကလည္း နာမည္ေကာင္းတယ္ဆိုရင္ Listing လုပ္လိုက္တယ္ဆိုရင္ အားသာခ်က္တစ္ခု ျဖစ္သြားတယ္။ Listing မလုပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြကေတာ့ ျပတ္က်န္သြားမယ္။ အဲဒီမႇာ Competition ေပၚလာတယ္။ တခ်ဳိ႕ေတြ ပိုေအာင္ျမင္သြားတယ္။ တခ်ဳိ႕ေတြက သူတို႔ မေျပာင္းတဲ့အတြက္ မေအာင္ျမင္ဘူးဆိုရင္ အဲဒီဘက္မႇာ Pressure ျဖစ္ၿပီးေတာ့ Listing လုပ္ဖို႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား စိတ္၀င္စားလာလိမ့္မယ္။

ကိုေအာင္သူရတို႔ Thura Swiss အေနနဲ႔ OTC မားကက္ကို စိတ္၀င္စားတယ္လုိ႔ ၾကားရပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဘာေတြျပင္ဆင္ထားၿပီးၿပီလဲ သိပါရေစ။

OTC မားကက္ဆိုတာကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို့ဘက္က ဘာလုပ္ထားသလဲဆိုေတာ့ ေဆာ့ဖ္၀ဲကိုေရးထားတာ အိုင္တီပလက္ေဖာင္းအေနနဲ႔ ျပင္ဆင္ထားတာ။ ေနာက္ပိုင္း OTC မားကက္ေတြ ဘာေတြလုပ္လို႔ရမယ့္ အခ်ိန္က်ရင္ အိုင္တီပလက္ေဖာင္းရႇိတယ္။ အေရာင္းအ၀ယ္ေတြလုပ္လို႔ရေအာင္ ပလက္ေဖာင္းတစ္ခု ျပင္ဆင္ထားတဲ့သေဘာပါပဲ။ စိတ္၀င္စားတာကေတာ့ Securities လုပ္ငန္းကို ဘယ္အပိုင္းမဆို စိတ္၀င္စားပါတယ္။

ဒါေတာ့ ဘယ္အပိုင္းမႇာလုပ္ခြင့္ရမယ္၊ မရဘူးဆိုတာကိုလည္း မသိေသးပါဘူး။ အစိုးရကလည္း လိုင္စင္ေတြ ဘယ္လိုခ်ေပးမယ္ဆိုတာကိုလည္း အတိအက်မသိေသးတဲ့အတြက္ ဘယ္အပိုင္းမႇာ ပါလို႔ရတယ္၊ မရဘူးဆိုတာေတာ့ ကိုယ္လည္းေျပာလို႔ မရေသးဘူးေပါ့။ အစ္ကိုတို႔အေနနဲ႔ကေတာ့ Securities Market ကို တစ္နည္းမဟုတ္တစ္နည္းေတာ့ ပါခ်င္တယ္။ Contribute လုပ္ခ်င္တယ္။ ဘယ္လိုလုပ္လို႔ရမလဲဆိုတာေတာ့ ေနာက္ပိုင္း ပိုၿပီးရႇင္းလာတဲ့အခ်ိန္က်မႇ သတ္မႇတ္လို႔ရမႇာေပါ့။

စေတာ့ေစ်းကြက္မႇာရႇိတဲ့ စိန္ေခၚမႈ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားထဲက တစ္ခုေပါ့။ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ကြၽမ္းက်င္တဲ့သူ ျမန္မာျပည္မႇာက စေတာ့မားကက္ဆိုတာက အခုမႇ ျပန္လုပ္ၾကတာ။ အဆက္ျပတ္ေနတာၾကာၿပီဆိုေတာ့ လူ႔စြမ္းအားအရင္းျမစ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံျခားသား ကြၽမ္းက်င္ပညာရႇင္ေတြကိုပဲ အဓိကသံုးလာႏုိင္လား၊ ဒါမႇမဟုတ္ ျပည္တြင္းကပဲ လံုလံုေလာက္ေလာက္ရႏိုင္မလား။

Securities ကုမၸဏီတစ္ခုအေနနဲ႔က Division ေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိးရႇိတယ္။ တစ္ခုက Investment Banking Division ရႇိမယ္။ Investment Banking Division က ဘာလုပ္မလဲဆိုရင္ ကုမၸဏီတစ္ခု ေငြရႇာေနတယ္ဆိုရင္ သူတို႔ ရႇယ္ယာေတြကို ထုတ္ေရာင္းဖို႔၊ ဒါမႇမဟုတ္ Bond ေတြကို ထုတ္ေရာင္းဖို႔ အႀကံေပးတယ္။ အႀကံေပး႐ံုတင္ မဟုတ္ဘူး။ ရႇယ္ယာေတြ၊ ဒါမႇမဟုတ္ Bond ေတြထုတ္ေရာင္းတဲ့ Process တစ္ခုလံုးကို ၀န္ေဆာင္မႈေပးတယ္။ Valuation လုပ္ေပးတယ္။ ရႇယ္ယာေတြ ထုတ္ေရာင္းတဲ့အထိ အကုန္လံုး လုပ္သြားတယ္။ ၿပီးရင္ Underwriting ကအစ သူတို႔ လုပ္ႏုိင္တယ္။ Underwriting ဆိုတာ အာမခံၿပီးေတာ့ မေရာင္းရတဲ့ရႇယ္ယာေတြကို သူတို႔ ကိုယ္တိုင္၀ယ္တယ္။ အဲဒီ Division ကေတာ့ ပညာေတာ္ေတာ္လိုတယ္။ အဲဒါကို ဆံုးျဖတ္ႏုိင္ဖို႔၊ ေ၀ဖန္ႏုိင္ဖို႔ ကုမၸဏီတစ္ခုကို တန္ဖိုးျဖတ္ႏုိင္ဖို႔ ျမန္မာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သိပ္မရႇိေသးဘူး။ အဲဒီေနရာမႇာ ဦးေဆာင္မယ့္သူေတြကေတာ့ အစပိုင္းမႇာအေတြ႕အႀကံဳရႇိတဲ့ Investment၊ Banking မႇာ လုပ္ဖူးတဲ့သူေတြ လိုတယ္။ ဒီ Capacity ျမန္မာျပည္မႇာ သိပ္မရႇိေသးဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီမႇာ၀င္လုပ္တဲ့ တျခားသူေတြကေတာ့၊ ဥပမာ Accounting ကို ကြၽမ္းက်င္တဲ့ ျမန္မာေတြ၊ အဂၤလိပ္လိုလည္း ကြၽမ္းက်င္ရမယ္။ Business အေျမာ္အျမင္ရႇိတဲ့သူမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သူတို႔က ဒီ Process ေတြ နားလည္ေအာင္ ငါးႏႇစ္၊ ဆယ္ႏႇစ္ေလာက္ေတာ့ သင္ရလိမ့္မယ္။ Investment Banking Division မႇာ အစပိုင္းေတာ့ ႏိုင္ငံျခားအကူအညီ လိုလိမ့္မယ္။

ေနာက္တစ္ခုက Sales & Trading Division ရႇိတယ္။ Brokerage တို႔၊ အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္တာတို႔၊ ရႇိၿပီးသား ရႇယ္ယာေတြ အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္တဲ့ အပိုင္းေတြေပါ့။ အဲဒီ Division ကေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြက အတိုင္းအတာတစ္ခုထိပဲ လိုအပ္တယ္။ Broker ေတြဆိုတာ Client Relationship ကို တည္ေဆာက္ရမႇာ။ အဲဒါေတြက်ေတာ့ ျမန္မာေတြက လုပ္တတ္တယ္။ ႏိုင္ငံျခားသားဆိုရင္လည္း ေအာင္ျမင္မႇာ မဟုတ္ဘူး။ Local ပညာတတ္ေတြ လိုမယ္။ Customer ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးႏိုင္ရမယ္။ Customer ေတြကို ရႇင္းျပႏိုင္ရမယ္။ ဘယ္ရႇယ္ယာေတြကို ဘာေၾကာင့္ ၀ယ္သင့္တယ္။ ဘာေၾကာင့္ ေရာင္းသင့္တယ္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ Knowledge က Research ေတြ ဘာေတြ လုပ္တဲ့အဆင့္ထိ မဟုတ္ဘူး။ ရႇိၿပီးသား Research ေတြကို ဖတ္ၿပီးေတာ့ Client ေတြကို ျပန္ရႇင္းျပႏိုင္တဲ့အဆင့္ဆိုရင္ ရတယ္။ ဒါက Local ေတြနဲ႔ ဆိုင္တယ္။

တတိယ Division က ဘာလဲဆိုေတာ့ Research Division ဆိုတာ ရႇိတယ္။ Research Division က ေစ်းကြက္ႀကီး တစ္ခုလံုးေရာ ကုမၸဏီတစ္ခုရဲ႕ အေျခအေနကိုပါ ေလ့လာတယ္။ Report ေတြဖတ္မယ္၊ သတင္းစာေတြ ဖတ္မယ္၊ Annual General Meeting ေတြ သြားမယ္။ Management နဲ႔ ေဆြးေႏြးမယ္။ အဲဒါေတြကို အေျခခံၿပီးေတာ့ Independent Report ေတြ ေရးရမယ္။ Independent ဆုိတာ အဲဒီကုမၸဏီဘက္က အားနာၿပီးေတာ့ လိုက္မေရးရဘူး။ သူတို႔ အျမင္အရ ဒီကုမၸဏီဆီက ရႇယ္ယာ၀ယ္သင့္တယ္၊ မ၀ယ္သင့္ဘူးဆိုတာကို ေရးရတယ္။ သူတို႔ကလည္း Independent ဆိုတာကလည္း Broker ေတြဆီကေန Independent ျဖစ္ရမယ္။ Broker ေတြက ဒီကုမၸဏီေတြကို ၀ယ္ေစခ်င္လို႔ Report ေတြကို ဒီလိုေရးေပးပါဆိုရင္ ေရးေပးလို႔ မရဘူး။ အဲဒီ၀န္ထမ္းေတြက Broker ေတြနဲ႔ သတ္သတ္ခြဲထားရမယ္။ Research လုပ္မယ့္၀န္ထမ္းေတြက်ေတာ့ အေတြ႕အႀကံဳလိုတယ္။ အေတြ႕အႀကံဳဆိုတာက ကုမၸဏီကို တန္ဖိုးျဖတ္ႏိုင္ရမယ္။ Report ေတြ ေရးတတ္ရမယ္။ အဲဒါေတြက Research အပိုင္းမႇာ အေတြ႕အႀကံဳလိုတယ္။ အဲဒါက်ေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသားအကူအညီ လိုႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားအကူအညီနဲ႔လည္း မၿပီးႏိုင္ဘူး။ Local လည္း လိုအပ္တယ္။ ႏိုင္ငံျခားသားက နည္းပညာေတြနဲ႔ Valuation Method ေတြသိမယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီကုမၸဏီ Mangement နဲ႔ သြားေတြ႕ဖို႔၊ ဒါမႇမဟုတ္ Financial Statement ေတြ ဖတ္ဖို႔ တခ်ဳိ႕က ျမန္မာလို ေရးထားတယ္။ Financial Statement ကို ျမန္မာျပည္မႇာ ဘယ္လိုေရးတယ္ဆိုတာ နားလည္ဖို႔ လိုလည္းလိုတယ္။ ႏိုင္ငံျခားသားက်ေတာ့ သိခ်င္မႇသိမယ္။ အဲဒီေနရာက်ေတာ့ ႏုိင္ငံျခားသားနဲ႔ တြဲလုပ္ဖို႔ လိုတယ္။ ဒါကေတာ့ Knowledge ပိုလိုတယ္။ အဲဒီ Report ကို အေျခခံၿပီးေတာ့မႇ Broker က အဲဒါကိုဖတ္ၿပီးေတာ့ ဘယ္ရႇယ္ယာကို ၀ယ္သင့္တယ္၊ ဘယ္ရႇယ္ယာကို ေရာင္းသင့္တယ္ဆိုတာကို အႀကံေပးတယ္။ အဲဒီေတာ့ Division တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုမတူဘူး။ Investment Banking Division မႇာ ႏိုင္ငံျခားသားအကူအညီ ေတာ္ေတာ္ေလးလိုမယ္။ အဲဒါက Underwriting နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ Business ေပါ့။ Brokerage Business က်ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး Local နဲ႔ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့မားကက္၊ Research မားကက္က်ေတာ့ႏုိင္ငံျခားသားေရာ၊ ျပည္တြင္းပါ လိုမယ္။

လက္ရႇိ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေလ့လာမိသေလာက္ေတာ့ ျပည္တြင္းမႇာ တျခား Sector ေတြထက္ Banking Sector က စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းမႇာ၀င္ၿပီး Listing လုပ္ဖို႔ ပိုၿပီးမ်ား စိတ္၀င္စားေနသလားလို႔။ ဒါေပမဲ့ တစ္ဖက္က ျပန္စဥ္းစားၾကည့္ရင္လည္း စၿပီး Boom ျဖစ္လာတဲ့ Sector ေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရႇိပါတယ္။ ဥပမာ- IT Sector ေတြလိုမ်ဳိးေပါ့။ အဲဒီေတာ့ အစ္ကို႔ရဲ႕အျမင္အရေနာက္ပိုင္းက်ရင္ စေတာ့ေစ်းကြက္၊ OTC ေစ်းကြက္ေတြမႇာ ဘယ္ Sector ေတြက ကုမၸဏီေတြ ပိုၿပီး၀င္ေရာက္လာမယ္လို႔ ခန္႔မႇန္းမိလဲ။

ဘဏ္ေတြက ဘာေၾကာင့္စိတ္၀င္စားလဲဆိုရင္ ဗဟိုဘဏ္က အၿမဲေစာင့္ၾကည့္ေနေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ Accounting Standard က တျခား Sector ေတြနဲ႔ ယႇဥ္ရင္ ပိုၿပီး Clean ျဖစ္ေနၿပီလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းကိုတင္မယ္ဆိုရင္ မခက္ေတာ့ဘူး။ အကုန္လံုးက ျပင္ဆင္ၿပီးသားလို ျဖစ္ေနတယ္။ က်န္တဲ့ ကုမၸဏီက်ေတာ့ တခ်ဳိ႕က အရင္တုန္းက အခြန္မေဆာင္တာေတြ၊ စာရင္းေတြ ႏႇစ္မ်ဳိးကိုင္တာေတြရႇိတဲ့အတြက္ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းကို လက္ရႇိ တင္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာင္ မလြယ္ဘူး။ သူတိုရဲ႕ Standard ေတြကိုျပန္လုပ္ရမႇာေတြ အမ်ားႀကီးရႇိေသးတယ္။ အဲဒီကုမၸဏီေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးတဲ့အတြက္ သူတို႔ဆီက သိပ္မၾကားရဘူး။

ေနာက္ဆံုးေမးခ်င္တာက ၿပီးခဲ့တဲ့ႏႇစ္ေတြအတြင္း ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈအား အရမ္းေကာင္းခဲ့တဲ့ အိမ္ၿခံေျမေစ်းကြက္က အခုလက္တေလာေတာ့ အနည္းငယ္ ေအးေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကားေစ်းကြက္တို႔ ဘာတို႔ဆိုရင္လည္း အေျခအေန သိပ္မေကာင္းလႇဘူး။ အဲဒီေတာ့ စေတာ့ေစ်းကြက္ ေပၚလာတဲ့အခါက်ရင္ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈအေရြ႕က ဘယ္လိုမ်ဳိးျဖစ္လာႏုိင္လဲ။ အိမ္ၿခံေျမ၊ ကား၊ ဘဏ္၊ စေတာ့ရႇယ္ယာစတာေတြထဲမႇာ လူေတြပိုရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမယ့္ေစ်းကြက္ေပါ့။

ဒါကေတာ့ စေတာ့ေစ်းကြက္လည္း Investment တစ္မ်ဳိး ျဖစ္သြားမႇာပဲ။ အိမ္ၿခံေျမေစ်းကြက္က တစ္ခုရႇိတယ္။ Foreign Exchange ရႇိတယ္။ Commodity အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္တာလည္းရႇိမယ္။ အဲဒီအတိုင္းပဲ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းေပၚလာမယ္ဆိုရင္လည္း ဒီရႇယ္ယာေစ်းကြက္က ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈတစ္မ်ဳိး ျဖစ္လာမႇာပဲ။ အိမ္ၿခံေျမေစ်းကြက္မႇာဆိုရင္ တခ်ဳိ႕ေတြက ပိုက္ဆံေတြ ပိုေနၿပီးေတာ့၊ ဒါမႇမဟုတ္ ေငြမည္းေတြကို ဘယ္မႇာထားရမႇန္းမသိလို႔ အဲဒီမႇာ သြား၀ယ္ၿပီး လုပ္ၾကတာရႇိတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ ရႇိေနတဲ့ပံုစံက ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အခြန္ေဆာင္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ေငြျဖဴျဖစ္သြားတယ္။ ျခံကို ျပန္ေရာင္းလိုက္ရင္လည္း ေငြျဖဴ ျဖစ္သြားတယ္။ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းမႇာလည္း အဲဒီလိုမ်ဳိး ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ အႏၲရာယ္ ရႇိတယ္။ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းမႇာလည္း ေငြမည္း ရႇိတယ္။ ေငြမည္းကို ရႇယ္ယာ၀ယ္လိုက္တယ္။ ျပန္ေရာင္းလိုက္ရင္ ထြက္လာတဲ့ပိုက္ဆံက ေငြျဖဴျဖစ္ရင္ လူေတြက စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းမႇာ ရင္းႏႇီးတာက ေငြျဖဴေဖာ္ဖို႔ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ ေငြျဖဴေဖာ္ဖို႔အတြက္ပဲ ရင္းႏႇီးတယ္ဆိုရင္ ေရရႇည္မႇာ အလားအလာ မေကာင္းႏိုင္ဘူး။ ရႇယ္ယာေစ်းကြက္မႇာ အေရာင္းအ၀ယ္ေတြက ကုမၸဏီေတြန႔ဲ မဆိုင္ေတာ့ဘူး။ ေငြျဖဴေဖာ္ခ်င္ရင္ ရႇယ္ယာ၀ယ္လိုက္တဲ့ အခ်ိန္မႇာ စေတာ့ေစ်းကြက္က အရမ္း ထိုးတက္သြားေရာ။ အထူးသျဖင့္ ကုမၸဏီသိပ္မမ်ားတဲ့အခ်ိန္မႇာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ထိုးတက္တာက အဲဒီကုမၸဏီရဲ႕အေျခအေနနဲ႔ ဘာမႇမဆုိင္ဘဲ ထိုးတက္သြားတာ။ ၿပီးမႇ ေငြျဖဴေပၚၿပီဆိုၿပီး ျပန္ေရာင္းထုတ္တဲ့အခ်ိန္မႇာ ထိုးက်သြားေရာ။ တခ်ဳိ႕ဟာေတြက်ေတာ့ Seasonal (အခ်ိန္ရာသီအလိုက္) ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိးျဖစ္တယ္ဆိုရင္ စေတာ့ေစ်းကြက္ႀကီး ထိုးတက္၊ ထိုးက်တာက အဲဒီကုမၸဏီရဲ႕အေျခအေနနဲ႔ မဆိုင္ဘဲနဲ႔ အဲဒီလိုမ်ဳိး ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ေရရႇည္မႇာ မေကာင္းဘူး။ အိမ္ၿခံေျမေစ်းကြက္လည္း အဲဒီအတိုင္းျဖစ္ေနတာ။ တကယ္ေတာ့ မေကာင္းဘူး။ အဲဒီလိုမ်ဳိး မျဖစ္သင့္ဘူး။ ေရရႇည္မႇာ စီးပြားေရးတစ္ခုလံုးကို ထိခိုက္တယ္။ အစိုးရအေနနဲ႔ ဘာကိုစဥ္းစားသင့္သလဲဆိုေတာ့ အစိုးရအေနနဲ႔ ေငြျဖဴေဖာ္ဖို႔အတြက္ Investment နည္းလမ္း မဟုတ္တာမ်ဳိး တျခားနည္းလမ္း ရႇာေပးသင့္တယ္။ အစိုးရဘက္က ဘယ္လိုမ်ဳိး ေငြမည္းကို ေငြျဖဴအျဖစ္ ေျပာင္းဖို႔လက္ခံၿပီး ဘယ္လိုဟာမ်ဳိးကိုေတာ့ လက္မခံဘူးဆိုတာေပါ့။ ဥပမာ မူးယစ္ေဆး၀ါးကို လက္မခံဘူးဆိုရင္ ခြင့္မေပးနဲ႔။ တခ်ဳိ႕ဟာက်ေတာ့ အရင္တုန္းက အခြန္မေဆာင္ထားတဲ့ ေငြမည္းေတြ ရႇိမယ္။ အဲဒါမ်ဳိးက်ေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ ေငြျဖဴျပန္ျဖစ္ဖို႔ အစိုးရကလက္ခံတယ္ဆိုရင္ လမ္းဖြင့္ေပးဖို႔ လိုမယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့လည္း ေမႇာင္ခိုလုပ္ထားတာ၊ ေက်ာက္ေတြဘာေတြ လုပ္ထားတာ အဲဒါကိုလည္း ေငြျဖဴအျဖစ္ျပန္ ေဖာ္ဖို႔ အစိုးရအေနနဲ႔ စိတ္၀င္စားတယ္ဆိုရင္ အိမ္ၿခံေျမေစ်းကြက္တို႔၊ စေတာ့ေစ်းကြက္တို႔ကို အလြဲသံုးစားလုပ္မယ့္အစား သူတို႔အေနနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ လမ္းဖြင့္ေပးလိုက္။ ကိုယ့္မႇာ ေငြမည္းရႇိတယ္ဆိုရင္ ဘယ္ကလာတဲ့ ေငြမည္းလဲဆိုတာကို ေၾကညာရမယ္။ ေၾကညာၿပီးရင္ အဲဒါကို အခြန္ဘယ္ေလာက္ေဆာင္လိုက္ဆိုရင္ ေငြျဖဴျဖစ္သြားမယ္။ အဲဒါမ်ဳိးကိုလုပ္ဖို႔ဆိုရင္ အခ်ိန္အတိုင္းအတာတစ္ခု ေပးလိုက္ေပါ့။ ႏွစ္ႏႇစ္အတြင္းမႇာ ေငြမည္းမႇန္သမ်ကို ေငြျဖဴအျဖစ္ ေျပာင္းရမယ္။ အခြန္ဘယ္ေလာက္ေဆာင္ရမယ္။ ဒီႏႇစ္ႏႇစ္အတြင္းမႇာ အစိုးရက သတ္မႇတ္ထားတဲ့ နည္းလမ္းကိုသံုးသြားမယ္ဆိုရင္ အခြန္ေဆာင္တာကလြဲလို႔ တျခားဘာမႇ အေရးမယူဘူးဆိုတာကို အစိုးရက အာမခံဖုိ႔ လိုမယ္။ အဲဒီႏႇစ္ႏႇစ္ေက်ာ္သြားလို႔ ေငြမည္းကို ေတြ႕တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေရးယူမယ္ဆိုရင္ ပိုၿပီးေကာင္းလိမ့္မယ္ ထင္တယ္။ အဲဒါအတြက္ ဘာလို႔လဲဆိုရင္ အစိုးရက လႊတ္ေတာ္ကတစ္ဆင့္ ဥပေဒတစ္ခု လိုမယ္။ ဥပေဒက လႊတ္ေတာ္ဆီကတစ္ဆင့္ဆိုရင္ ေျပာင္းဖို႔ မလြယ္ဘူး။ တကယ့္ ဥပေဒနဲ႔ သြားမယ္ဆိုရင္ လူေတြက ပိုၿပီးယံုၾကည္မႈ ရႇိမယ္။ အဲဒါကို ေငြျဖဴေဖာ္တယ္ဆိုရင္ အဲဒီေငြျဖဴကို ေနရာတုိင္းမႇာ သံုုးလို႔ ရတယ္။ ေျမ၀ယ္မလား၊ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းမႇာ ရင္းႏႇီးမလား၊ တျခားဟာ ဘာလုပ္မလဲေပါ့။ အဲဒီလုိမ်ဳိး လိုမယ္ထင္တယ္။

အခုလို အခ်ိန္ေပး ေျဖၾကားေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္။

၂၀၁၅ ဇူလိုင္လထုတ္ ‪B2BMagazine‬ ပါ ‪Interview‬ ကုိ ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။

Read More