ေαြေαာα္းαြαႈ α‘ေαΎαာα္းαို α ိα္αူးα₯ααာေαးαဲα αွα္းျααα္ αိုαားαα္αြα္αα္ αα္αါαα္။ αα္α်ားαာ αα½ြα္းႏိုα္αံေαးααုαွာ ေααိုα္ျαီး αီႏုိα္αံေαးαွာ ေαႊααၤါးα‘ေααဲα αွα့္αα္ေααဲ့ေαြေαΎαးαာ ေαααာαα္း ααα αိုးαိွαα္αိုαါα ို ့။ αေαααာαα္ ေαႊααၤါးαျαားαဲα αΎαα္α₯ααါαα္ αα္αိုαααα္αိုαါαိုα။ α‘α ိုးαα ေαႊααၤါး ေαααာαα္း ααα αို ေαြα αၠဴ αα္း ααα αဲα αဲαွα္ α‘α ားαိုးαိုα္αα္ αေαααာαα္ ေαြα αၠဴ αဲα αΎαα္α₯ααါαα္ αα္αိုααေαα₯ီးαွာαါ။ αီα‘αိ α‘ားαံုးေαာα္းαါαα္ေαါ့။
αါေααα့္ α‘α ိုးαα‘αြဲααဲα αူαိα္αူေαာα္ αေαာα္αာ ေαααာေαြαα္αိုα္ျαီး αံုးα ြဲαိုαααာαဲαိုα α ိα္αူးααြားαα္ αိုαါα ိုα။ α‘α ိုးααာ αီα‘αိုαိုα္αိုα္αဲα ေαြα αၠဴေαြαဲα αေαααာαဲα αΎαα္α₯αြားαα္αα္ αိုα္αွα္α αီαေαααာαာ αူααα္းααာαဲα αေαααာαိုα αံုαွα္αွာαါ။ α‘α ိုးααို αΎαα္α₯ααါαα္ ေαးαိုα္αွာαါ။ α‘α ိုးαααီαို α‘αΎαိα္αΎαိα္αα္αုα္ေααα္ αα်ိα္αွာ ႏိုα္αံαြα္းαα္αα္ေαြαာ ေαααာαα္း ααα αေα αα္း ααα ျαα ္αြားαွာαါ။
α‘α ိုးαα ေαြαိုαံုးαα္ α ီးαြားေαးαုα္αα္းေαြ α‘α်ဳိးααါαα္။ α‘α ိုးα αα္ααိုα္αΎαီးေαြαေαာ့ αူေαြαα္း αα္ေαြαိုေαာα္းαΎααါαα္။ αΎαα္α₯ ααါαα္αို αေαααာαဲα ေαာα္းေααဲα αိုα္αွα္αာ αူေαြ αုα္ααα္ ေαြαိုαံုးαိုα္αာαΎαျαီး αူααဲα αΎαα္α₯ေαြαို ေα ်းαိုေαးαိုα αα္αေαးαာαို αα်ိα္αွာ ααိျαဳαိαြားαွာαါ။ αΎαα္α₯ααါαα္αို ႏွα ္ေαααာαဲαေαာα္းαα္း αူေαြαဲα αα္α်α္α ိα္αို ααိαိုα္αဲαα‘αြα္ αေαααာαဲα ေαာα္းαုα္းαေαာα္ ေαာα္းααာαို ေαြααြားαွာαါ။
αα α₯α္းααုαို ေαာα္းα်αဲ့ ေααံαြဲααုαွာ ေααံαြဲαူα αα္α်ားαဲαα်ေαာ္ αွα ္ေαာα္αα္း αိွျαီး αေαာα္αို ေαααာ α α α ီαါαာαα္αိုα ေαြးαΎαα့္αါ။ ေααံαα α₯α္းα‘αြα္ α‘α်ားαံုးေαးαα့္ ေα ်းα ေαααာ α α αα္ααိုαါαူး။ ααα္αိုα αα္α်ားαဲα α်ေαာ္αီαွာ ေαααာ ααα α ီαါαာαα္ ေααံαα α₯α္းα‘αြα္ α‘α်ားαံုးေαးαα္αေα ်းα ေαααာ ααα ျαα ္αြားαါαα္။
ေαြေαါα်ားαာαဲ့α‘αါ ေα ်းႏွဳα္းေαြαα္း αိုα္αα္ေα့αိွαာα ျαααာαါ။ αိုα္αွα္αာ αΎαα္α₯ααါαα္αို α ေαααာαဲα ေαာα္းαာေααα္α αေαααာαဲα ေαာα္းαုα္းααα္ αိုα်α္းαာαာαα္αိုα ααိုαိုα္αါαူး။ αူαဲα αα္ႏိုα္α ြα္းα‘ား (purchasing power) αာ αα္ααာαို့αါ။ αူ αΎαα္ျαံαိုα္αွα္αီα αΎαα္α₯αြားαα္αဲ့α‘αါ ေαြαိုေαးααွာαါ။ αΎαα္ျαံαိုα္αွα္αα္း αိုαα်α္းαာαာαါαူး။ αူ αΎαα္αားေαါα္αေαးေαြαဲα αΎαα္α ာαြားαα္αα္ ေαြαိုေαးααွာαါ။ α‘αα္α ေαααာ ααα αိွαဲ့αူαာ α‘αု ေαααာ ααα αိွαာေααα့္ αိုαα်α္းαာαာαါαူး။ α‘αα္α ေαααာ ααα αဲα αα္αိုαααဲα αα α₯α္းαို α‘αု ေαααာ ααα ေαးျαီး αα္αေαာ့αွာေαΎαာα့္αါ။
α‘α ိုးααဲα αα ားαြα္α αα္α်ားαဲααα α₯α္းαို ေαာα္းαြαာαဲ့ေαααာαဲα αေαာα္းαြαα္α ေα ်းႏွဳα္းေαးျαီး αα္αာαါ။ α‘α ိုးαေαြαွာ αα္α်ားေαြαဲα αα္αိုးα‘α α ္αို ေαွ်ာαα်αာαူαဲ့ αα္းαα္းαို ααားαဲααေαာαါ။
αααααα»ာα α ္α α ျαီး αααာααႊားα α‘α ိုးαေαြαာ ေαြေαာα္းαြေα‘ာα္ αုα္αဲ့αါαα္။ αါေαΎαာα့္ αααα αုαွα ္αွာ α αα့္ေαးααဲα ααΎαားαံုး ααံုးαို α‘αု α α αα့္ေαးααာαါ။ αီαာαα‘αြα္းαွာ αα္ေαααα္ αα္αာαါααံုးαာ αα αα့္αေα αα αα့္ျαα ္αြားαါαα္။ αွα္းေα်ာα ီးαိုα ေαာα္αိα္αα္ααာ α ေαααာαေα αα ေαααာျαα ္αြားαါαα္။ αါေαြαာ ေαြα αၠဴေαြαို α‘αα္αျαα္ αိုα္αုα္αႈαဲα α‘α်ိဳးαα္αါ။
α‘ေααိαα္αိုα္αံαဲα ေαြေαာα္းαြαႈα္းαာ α % ေαာα္αိွαါαα္။ αုαိαααα»ာα α ္ α‘αြα္းα α်ာααီαဲα α α ္ေα‘းαြα္ αုαွားαွာ ααွα ္ေαြေαာα္းαြႏွဳα္းαာ α α% ေα်ာ္αဲ့αါαα္။
ေαααာေαြαို αိုα္αားαα္ ေαααာေαြေαာα္းαြαႈ ႏွဳα္းα‘αိုα္း αα္αိုးα်αα္းေααွာ ျαα ္αါαα္။ ေαြေαာα္းαြαႈα္း αα % αိွαα္ αိုα့္ေαြαဲ αα္αူαိုα္α‘ားαာ αα % α်αα္းေααွာαါ။ ေαြေαΎαးေαာα္းαြαႈαို α‘αွီαိုα္ျαီး αိုα္ααα္αူαိုα္α‘ားαို αိα္းαားαိုααိုαα္ α‘α်ဳိးα‘ျαα္ α‘αα္းαံုး αα % ααဲ့ αα္းαီီးျαုα္αႈαို αုα္ααα္αိုα αါαα္းαα္αα္α αိုαါαα္။
ေαြေαΎαးေαာα္းαြαႈαာ α‘ျαဲαα္းαိွေααα္αို့ αါαα္းαံုαΎαα္αါαα္။ α‘ေαΎαာα္းαေαာ့ ေαြေαΎαးေαာα္းαြαႈααိွαα္ ေαြေαΎαးα်ဳံααႈ (deflation) ျαα ္αာαွာαိုααါ။ ေαြေαΎαးα်ံဳ ့αႈαို αα္α‘α ိုးααွ αα္ααံαိုα္αါαူး။ ေαြေαΎαးေαာα္းαြαႈαာ αူေαြαို αိုα်α္းαာαေαာα္ αံα ားααါေα αα္။ αြα္αဲ့αဲ့ αွα ္αံုးαα္α ေαααာ ααα,ααα αဲα αα္αားαဲαα‘ိα္αာ α‘αုေαααာ α αα,ααα ေα ်းျαα ္αာေαာ့ α‘ိα္αိုα္αွα္αာ ေα်αα္αါαα္။ αိုα်α္းαာαာαα္αိုα αံα ားααါαα္။ αါေααα့္ αီα‘ိα္αို ေαာα္းျαီး α‘αα့္αူα‘ိα္ααံုးαို ျαα္αα္αα္ ေαααာ α αα,ααα αုα္αြားαွာαါ။ αြα္αဲ့αဲα αွα ္αံုးαα္α ααွα ္αα္ေαြ ေαααာ αα,ααα αိွαူαာ α‘αုေαααာ ααα,ααα ααα္αားαါ။ αα္ေαြαိုαာαα္ αα္αေααα့္ α‘αု ေαααာ ααα,ααα αာ αိုαုα္းα ေαααာ αα,ααα αα္ αα္αူαိုα္α‘ား (purchasing power) αိုαα်ားαါ။ αိုα်α္းαာαာαα္αို့ αα္αေααα့္ ααα္ေαာ့ αာαွααူးαါαူး။ ααα္αိုα αိုα္ααဲααα္ေαြαာ αံုေαျαα ္ေααα္၊ αါαွααုα္ ေααွα္ေαြေα်းα ာα်ဳα္αို αα္αားαα္၊ αါαွ ααုα္ ေαြαို αီα‘αိုα္းαိုα္αားαα္αိုαα္ αိုα့္αဲ့αΎαြα္ααႈαာ ေα်ာαα်αြားαိုα ေαα်ာαေαာα္ αိွαါαα္။
ေαြေα်းαူေαααိွαဲα ααာေαးα‘αြဲαα‘α α္းေαြ၊ ေαာ္αိုေαးαွα္းေαြαာ ေαြေαာα္းαြαႈαို α‘αံုးα်ျαီး α‘ျαα္αြα္ေα‘ာα္ αုα္αα္αါαα္။ α‘αုေα်းαူαားαဲ့ ေαααာαို ေαာα္αွ ေαာα္းαြαာαဲ့ေαααာαဲα ျαα္αα္αΎααါαα္။ αα္ေαြ၊ α‘ာααံαုααΈαီေαြ၊ α‘ိα္αာαα္ေαာα္αဲ့αုααΈαီေαြ၊ α α္αႈαုα္αα္းαΎαီးေαြαα္း αီαိုαဲ αုα္αΎααါαα္။ ေαါα ααိα ααါααံ αုα္ေαာα္းαဲα ႏွα ္ααာေαြေα်းα ာα်ဳα္ α‘ေαΎαာα္း α α₯္းα ားαΎαα့္αါ။ α‘αုေα ေαααာ ααα,ααα ေα်းαူျαီး ေαာα္α‘αွα ္ ααα αွာ ျαα္αα္αα္αိုαα္ αα္αူαိုα္α‘ား αα္ေαာα္αြာααြားααဲ။ ေαြေαာα္းαြαႈαႈα္း α% αိွαα္αိုαα္αဲ ေαာα္α‘αွα ္ ααα αွာ αိွαα့္ ေαααာ ααα,ααα αဲα αα္αူαိုα္α‘ားαာ α‘αုေαααာ ααα αဲα αα္αူαိုα္α‘ားαဲα α‘αူαူαဲျαα ္αါαα္။
ေαြေαာα္းαြαာαဲα αα္αα်α္αα္α ေαြα်ဳံααာ (deflation) αါ။ ေαြα်ဳံααα္ αုα္ေα ်းαႈα္းေαြ α်αα္းαါαα္။ α‘ေαααံαΎαα့္αα္ေαာ့ ေαာα္းαα္αိုα αα္ααါαα္။ α‘ားαံုးαာ ေα ်းေαါαြားαွာαိုး။ ျαααာα αα္α်ားαဲα αα ာαα္း αα္းαြားαွာαါ။ αα္α်ားαဲ့ α‘ိα္αα္αိုးαα္း α်αြားαွာαါ။ αα္ေα်းေαြ ေαααာ α αα,ααα αဲα α‘ိα္αα္ျαီးαွ αα္α်ားαα ာαα္းαြားαို့ αα္αို ျαα္ααα္αိုα္αα္ αα္α်ားαုαα‘ေαြαျαီ။ αα္α αα္α်ားα‘ိα္αို αိα္းျαီး ေααံαα္ေαာα္းαွာαဲ။ ေαြα်ံဳααႈေαΎαာα့္ α‘ိα္ေα ်းေαြα်ေααဲ့α‘αြα္ αα္ααα္း α‘αံႈးေαααွာαဲ။ αါα်ဳိးေαြα်ားαာαα္ αα္ေαြျαိဳαြဲျαီး၊ αα္αွာ αα္းαီွးျαုα္αံွαားαူေαြ ေαြေαΎαးαံုးαံႈးαုα္αွာαဲ။ αါα်ဳိးေαြα်ားαာαα္ α ီးαြားα်α္αα္ (depression) αိုα္αွာαဲ။ α ီးαြားα်α္αα္αိုα္αα္ αူေαြ α‘αုα္αα္αဲ့ ျαα ္αုα္αα္။ α‘ိုးαဲ့α‘ိα္αဲ့ ျαα ္αုα္αα္။ ေααααြα္ေααဲ့ αူαုαΎαီးေαααာαα္။ α‘α ိုးαေαြ ျαဳα္α်αα္။ αါေαΎαာα့္ ေαြေαာα္းαြαႈαဲ့ ေαြα်ဳံααွα ္αုαွာ ααုαို ေαြးαိုαα္ α‘α ိုးαေαြαာ ေαြေαာα္းαြαႈαိုαဲ ေαြးαွာαါ။
α‘α ိုးαေαြαာ ေαြေαာα္းαြေα‘ာα္ ααα္αဲ αုα္αိုα္ααားαို့ αα္α်ားေαြးαိေαာα္း ေαြးαိαα္။ α‘ေαြေαြ ေαြေαΎαးေαာα္းαြαႈαိုαာ αိုα္းျαα္ααုα‘αြα္းαွာ αα္αα္ေααဲ့ ေαြααာααိုးαာαိုα ျαα ္αာαါ။ αိုα္းျαα္αြα္းαα္αα္ေααဲ့ ေαြααာααို αိုα္းျαα္αွာαိွαဲ့ ေαႊααာααဲα αα္αွα္αဲ့ေαα္αွာ ေαြေαာα္းαြေα α်α္αα္ ေαႊααာααို αိုးαွαဲααါαα္။ αါေααα့္ ေαႊααာααို ေααα်α္းαα်α္းαိုးαိုααααါαူး။ ေαႊαို αံုαိွα္α α္αဲα αိုα္αုα္αို့ αααါαူး။ αါေααα့္ ေαြα αၠဴαဲα αိုα္းျαα္αြα္းαα္αα္αဲ့ေαြααာαို αα္αွα္αဲ့ေαα္αို ေαာα္αာေαာ့ ေαြေαာα္းαြα်α္αα္ αံုαိွα္α α္ေαြαို ေαာα္းαိုα္αံုαါαဲ။
ေαြα်ဳံααာαာ αိုα္αံေαးαဲα α ီးαြားေαးα်α္α ီးαႈαို α₯ီးαα္αဲ့α‘αြα္ α‘α ိုးαေαြαာ ေαြးα်α္αြα့္αေαααွ်ေαာ့ ေαြေαာα္းαြαႈαိုαဲ ေαြးαွာαါ။ ေαြα်ဳံဳ ့αာαာ ေαြေαာα္းαြαာαα္ αိုးαါαα္။ (ေαြေαာα္းαြαႈα္းျαα့္αြα္းαα္ေαာ့ αေαာα္းαါ။)
ေαြေαာα္းαြαႈαာ α ီးαြားေαးαα္αα္αွာ α‘ျαဲαα္းαိွေααα္αိုα αိαားαဲ့ αါαα္းαာ αα္းαီွးျαုα္αံွαႈ αုα္ေαာααα္αိုαိုα္း ေαြေαာα္းαြαႈαဲα α‘αုα္αေαာ αα္ေαာα္αႈαို αα့္αြα္α ျαဲαါ။
W&A Business and Finance Facebook α ာα်α္ႏွာαွ αူးαူေαာ္ျαျαα္း ျαα ္αါαα္။
